Het waaide over uit Amerika, waar bedrijven al langer wilden laten zien dat ze meer wilden dan alleen maar geld verdienen. Via Nederlandse vestigingen van Amerikaanse multinationals als IBM maakte Nederland voor het eerst kennis met het nieuwe fenomeen: maatschappelijk betrokken ondernemen. Tegenwoordig doet elk bedrijf dat zichzelf serieus neemt eraan. Soms in een ver buitenland, soms heel dichtbij.

Neem adviesbureau Berenschot. Ze zitten al dertig jaar in Kaneleneiland, maar tot een echte ontmoeting met de wijkbewoners was het in al die jaren nog niet gekomen. Het zeventigjarig bestaan van bureau Berenschot was daarvoor dan ook een mooie aanleiding, zegt Hanneke van Nispen van het adviesbureau. ‘Elk jaar hebben we voor onze medewerkers een studiedag. Dit jaar kozen we ervoor in de wijk waar we al zo lang zitten, aan de slag te gaan. Driehonderdvijftig medewerkers zijn onder het motto ‘Berenschot betrokken bij de buurt’ een dag lang aan de slag gegaan in Kanaleneiland.’

Hoofd, hart, handen
Het adviesbureau zocht daarvoor, na bemiddeling van organisatiebureau Robin Good, nadrukkelijk de samenwerking met welzijnsinstelling Doenja Dienstverlening. ‘We besloten vervolgens op drie manieren in de wijk aan het werk te gaan: met ons hart, met ons hoofd en met onze handen. Onze medewerkers staken de handen uit de mouwen bij het schilderen van panden, vermaakten ouderen in verzorgingstehuizen, en gaven sollicitatietrainingen aan jongeren uit de wijk.’Het adviesbureau opende ook de deuren van het eigen bedrijfspand om de wijk te laten zien wat daar gebeurt. ‘We hebben buurtvaders het pand laten zien, waarna ze van onze consultants een coaching kregen. Dat werd van beide kanten echt gewaardeerd.’Ook op andere plekken in de wijk ontstonden mooie ontmoetingen, zegt Van Nispen. ‘Onze eigen Berenschotband heeft geoefend met rappers uit de wijk. ’s Avonds was er een optreden: geweldig om te zien! De cello en de rapmuziek bleken goed samen te kunnen gaan. Dat werkt blikverruimend voor onze medewerkers. Het werd in de wijk ook echt gewaardeerd.’

Beetje goeddoen
Na de activiteitendag verscheen in de Volkskrant een kritisch artikel over de goede bedoelingen van Berenschot. De strekking: meer dan een beetje ‘goeddoen in het buurthuis’ voor een handjevol wijkbewoners was het allemaal niet. Die kritiek is onterecht, stelt Heinz Schiller van Doenja Dienstverlening. ‘Dat cynisme van de Volkskrant is mij een beetje te gemakkelijk. Ik heb veel oprechte interesse en motivatie gezien bij de consultants van Berenschot. Misschien waren er ook een paar medewerkers die liever achter hun bureau waren gebleven, maar die hebben nu toch een dag in de wijk doorgebracht. En alleen dat al is winst.’

De activiteitendag van het adviesbureau leverde meer op, benadrukt Schiller. ‘Burgers plukken er echt de vruchten van. Onderhoud van onze panden is – zeker op momenten dat de overheid niet thuisgeeft – echt een punt van zorg. We moeten wijkbewoners vaak ontvangen in panden die niet echt tot vrolijkheid stemmen. Dan helpt het gewoon als die panden een extra lik verf krijgen. Da’s ook wel zo leuk voor onze medewerkers; die vinden het ook niet prettig om in een afbraakpand te werken. Indirect levert het ons bovendien geld op: die verf hadden we anders toch een keer zelf moeten betalen. Ook de cursussen en trainingen die zo’n bureau geeft leveren wat op – al komen er maar een paar jongeren op af. Het helpt ook om het imago van welzijnsinstellingen te verbeteren.’

Sponsoren
Schiller kan het weten, want Doenja Dienstverlening zoekt al vier jaar de samenwerking met het bedrijfsleven. ‘Het is allemaal kleinschalig begonnen omdat een medewerker het echt zag zitten. Daar zijn de allereerste, vaak informele, contacten en verbanden gelegd. Inmiddels wordt het allemaal veel meer project- en beleidsmatig aangepakt. Het helpt daarbij dat Kanaleneiland veel in het nieuws is: bedrijven vinden het interessant hier aan de slag te gaan. De problematiek van de wijk zorgt ervoor dat bedrijven er vertrouwen in hebben dat dit een goede plek is om iets te gaan doen op het gebied van maatschappelijk betrokken ondernemen. Dat blijkt nu bij Berenschot, maar we hebben ook samenwerkingsverbanden met de Rabobank, ING en Gamma Dienstverlening, die ons helpt de huiswerkklassen in de wijk te sponsoren. Vroeger deed de overheid dat allemaal, nu springt het bedrijfsleven in dat gat. Daar kunnen wij als welzijnsinstelling alleen maar blij mee zijn. Die sponsoringsgelden zijn nog niet heel substantieel op onze totale begroting, maar het is voor ons wel steeds belangrijker bij een overheid die zich steeds verder terugtrekt.’
Schiller pleit wel voor langdurige, duurzame samenwerkingsverbanden. ‘Dat toont de echte betrokkenheid van het bedrijf. Professionaliteit kost tijd en geld. Dan kun je ook verder gaan dan het opschilderen van een paar panden. Juist dingen als sollicitatietrainingen zijn daarom ook interessant, want dat gaat wat verder dan wat zagen en knutselen.’

Totaalpakket
Dat weten ze ook bij Berenschot, stelt Hanneke van Nispen van het adviesbureau. ‘We doen dan ook veel meer dan één zo’n dag in Kanaleneiland. Uiteindelijk is het een totaalpakket. We geven bijvoorbeeld kosteloos advies aan weekendscholen in Amsterdam en Utrecht, waar jongeren uit achterstandwijken leren hoe ze een ondernemersplannen moeten schrijven. Daarnaast zetten we medewerkers kosteloos in om wijkinitiatieven in Slotervaart te begeleiden, en heeft de Berenschotacademie dit jaar pro deo opdrachten uitgevoerd in Tanzania en Zambia.’
De actiedag in Kanaleneiland moet nog worden geëvalueerd, zegt Van Nispen. ‘Het is nog te vroeg daar wat over te zeggen. Maar het moge duidelijk zijn: voor ons is het niet zomaar een pr-activiteit. We willen echt de band met de buurt aanhalen, en de buurt beter leren kennen.’