Op het gevaar af dat ik beticht word van discriminatie, zeg ik het toch: seksueel geweld tegen minderjarigen is primair een mannenprobleem en de oplossing daarvoor ligt vooral bij mannen en jongens.
Uit verschillende onderzoeken weten we namelijk dat het merendeels mannen zijn die seksueel misbruik in huiselijke kring en (online) seksueel geweld plegen. Bijna de helft van de plegers is minderjarig, meestal is dat een jongen. In Nederland is 20 procent van de mannen seksueel misbruikt in zijn jeugd. De kans dat zij hun ervaringen gaan herhalen is groter dan voor mannen die niet misbruikt zijn: 12 procent van de misbruikte jongens pleegt later zelf seksueel misbruik. En andersom geldt: van de minderjarige plegers is 70 procent zelf slachtoffer van seksueel misbruik.
Van oudsher is in de preventie veel aandacht uitgegaan naar de empowerment van potentiële slachtoffers. In het bijzonder op het weerbaarder maken van kinderen (meisjes én jongens) en vrouwen. Maar dat blijkt niet effectief genoeg: dat kinderen weten dat volwassenen hen niet zomaar en overal mogen aanraken of leren hoe zij ‘nee’ moeten zeggen helpt seksueel misbruik nauwelijks voorkomen. Hoe luid en duidelijk klinkt een ‘nee’ als de pleger sterker, groter of machtiger is dan het slachtoffer?
Als we echt stappen willen zetten om seksueel geweld te voorkomen moeten we ons richten op jongens en mannen, als slachtoffers en potentiële plegers. Jongens die seksueel misbruikt zijn, lopen een grotere kans later zelf een pleger te worden. De mythes en stigma’s rondom seksueel misbruikte jongens zijn enorm en verhogen de drempel om hulp te zoeken. Terwijl de juiste hulp kan helpen voorkomen dat zij het misbruik gaan herhalen. Bovendien beginnen plegers van seksueel misbruik vaak al in hun vroege tienerjaren met het overschrijden van (seksuele) grenzen van leeftijdsgenoten of jongere kinderen. Het is belangrijk daar afdoende op te reageren: het is geen onschuldig experimenteergedrag. Het is gedrag dat begrensd moeten worden en waarbij hulp nodig is om het om te buigen.
Maar het voorkomen van seksueel geweld vraagt meer. De heersende denkbeelden over mannen en mannelijkheid zijn een vruchtbare bodem voor seksueel geweld. Om die aan te pakken, is een cultuuromslag nodig. Voor ons als professionals en ouders, mannen én vrouwen, ligt daar de schone taak om in de opvoeding en begeleiding van onze jongens met hen te praten over seksualiteit, gelijkwaardigheid van meisjes en jongens, over groepsdruk en hoe belangrijk het is die te weerstaan. Hen te leren grenzen te respecteren en aan te geven. En door een positief rolmodel te zijn en het gedrag en gezonde relaties voor te leven. Jongens helpen geen pleger te worden, is het beste wapen tegen seksueel geweld.
Edith Geurts
is inhoudsdeskundige kindermishandeling en hoofdredacteur van Augeo Magazine (augeomagazine.nl). Augeo Foundation zet zich inzet voor een veilig thuis voor ieder kind. Dit doen we met deskundigheidsbevordering, onderzoek, beleidsadvies, veerkrachtprojecten en onze Jongerentaskforce.
