Kranten en tv-uitzendingen besteden de laatste tijd regelmatig aandacht aan valse meldingen over kindermishandeling die zouden leiden tot vele onterechte uithuisplaatsingen. Daarbij wordt geopperd dat veel kindermishandeling voorkomen zou kunnen worden als er geld wordt gegeven aan arme gezinnen. Het zwartmaken van de beroepsgroep en simplificering van de problemen van ouders helpen mijns inziens niemand vooruit en vragen om nuancering met onderzoeksgegevens.
Veilig Thuis ontvangt ieder half jaar bijna 60.000 meldingen van geweld. Wij hebben het Verwey-Jonker Instituut gevraagd om anderhalf jaar lang een representatieve groep ouders en kinderen te volgen nadat zij, om welke reden dan ook, waren gemeld bij Veilig Thuis. Bijna 1.200 ouders en 1.500 kinderen gaven input. Bij 85 procent van de bij Veilig Thuis gemelde gezinnen bleek fors gezinsgeweld te spelen op het moment van melding. In 98 procent van de gezinnen kwam geweld voor in de maanden die op de melding volgden.
Onze onderzoekscijfers leren vooral dat ‘valse meldingen’ een fractie vormen van de meer dan 100.000 meldingen die Veilig Thuis ieder jaar opnieuw ontvangt. Minder dan 10 procent van deze meldingen zal uitmonden in een Kinderbeschermingsonderzoek en daarvan zal weer minder dan de helft uitmonden in een uithuisplaatsing. En dat is nog steeds te veel. Maar uitvergroting van de aan- tallen valse meldingen en uithuisplaatsingen schetst een onterecht schrikbeeld van jeugdhulporganisaties.
En dan armoede. De meeste arme mensen mishandelen hun kinderen niet! En dus is geld geven niet dé silver bullet-oplossing. Negentig procent van de gezinnen die gemeld zijn bij Veilig Thuis leeft rond de armoedegrens. Maar dit is bepaald niet hun enige probleem. Driekwart van de ouders kampt, naast het geweld en de armoede, met nog met minstens drie andere problemen zoals verslaving, een eigen traumatische jeugd en werkeloosheid. Bij een dergelijke opeenstapeling kan geld zeker een deel van de oplossing zijn, maar nooit zonder een stevige aanpak van de andere problemen.
Als de cijfers over kindermishandeling ons iets leren, dan is het wel dat in iedere gezinssituatie waarin geweld wordt gemeld, een grondige en zeer professionele analyse nodig is van zowel het soort geweld als de achterliggende problemen in het gezin, om vervolgens hulp op maat te bieden. In de huidige praktijk gebeurt dit onvoldoende door zowel Veilig Thuis, wijkteams als jeugdbescherming en andere betrokkenen.
Ik hoop dat de media meer ruimte gaan bieden om uitvergrote beelden te nuanceren met feiten en data. Zodat ouders en kinderen hulp durven blijven zoeken bij gezinsproblemen en geweld.
Mariëlle Dekker is directeur van Augeo Foundation. Augeo versterkt professionals, beleidsmakers en vrijwilligers om kindermishandeling en huiselijk geweld zo snel en doeltreffend mogelijk aan te pakken.
