Nederland heeft sinds 2015 een wet die instellingen (niet professionals!) verplicht een meldcode te hebben en het gebruik te bevorderen. Professionals krijgen vervolgens een meldcode voorgeschreven via hun beroepsstandaarden. En daarin staat dus géén plicht om ieder vermoeden van kindermishandeling te melden. Wél de plicht om een vijftal stappen zorgvuldig te doorlopen bij vermoedens.

Voor sommige politici was dit niet verplichtend genoeg. In 2019 is daarom een extra stap toegevoegd: het afwegingskader. Dit beschrijft in welke situaties het een beroepsnorm is om een melding te doen. Nog steeds geen meldplicht dus, maar via de beroepsstandaarden is het nu een kwaliteitsvereiste dat vermoedens van ernstig en langdurig geweld gemeld worden.

Zijn we er nog??? Best ingewikkeld bij elkaar gepolderd dit! Op papier klopt het als een bus. Maar professionals begrijpen niet meer dat de meldcode geen meldplicht is, bleek ook weer uit onderzoek dat wij onder 1500 professionals uitvoerden.

Nog erger is dat burgers het ook niet meer begrijpen. De schema’s die op het internet deze ingewikkelde constructie samenvatten, geven ouders het idee dat lege lunchdoosjes op school zomaar gemeld kunnen worden bij Veilig Thuis. En dan raak je je kind toch kwijt? Uit de buurt blijven dus van hulpverleners en Veilig Thuis. Terwijl vroegtijdig hulp durven zoeken de best mogelijke preventie van kindermishandeling is.

Er is zoveel aandacht uitgegaan naar het vraagstuk om melden wel of niet te verplichten, dat het doel uit het zicht is geraakt. En dat is ernstig. Want een meldcode is een instrument dat je gebruikt om kindermishandeling te stoppen liefst nog voor het begonnen is. Door goede hulp en steun te organiseren voor alle betrokken bij allereerste signalen. En door direct veiligheid te realiseren als dit acuut nodig is. Een melding is nooit een doel op zichzelf.

Noem zo’n stappenplan dus geen meldcode, als melden een van de verschillende middelen is om tot de gewenste hulp en veiligheid te komen. Op de Antillen delen we deze les en krijgen de stappenplannen de naam beschermingscode. Bij iedere stap is opgenomen dat, naast zorgen, ook krachten van het gezin in kaart worden gebracht en besproken. En nog veel meer dat uitstraalt wat het doel is: samen met ouders en kinderen optrekken voor veilig opgroeien. Een beschermingscode in plaats van een meldplicht voor burgers of professionals? Alsjeblieft wel, zou ik daarop antwoorden.