Zo hoorde ik onlangs over een vrouw die zich eenzaam voelt, geen werk heeft, een beperkt sociaal netwerk en allerlei gezondheidsklachten. Ze heeft al geruime tijd contact met een sociaal werker en vertelde graag een relatie te willen. Ze probeert dat via Tinder, maar tevergeefs. Zodra ze een match heeft, plant ze een afspraak in, zonder eerst nader kennis te maken.

Vaak loopt dat op niks uit en soms leidt het er zelfs toe dat ze wordt misbruikt. Na gesprekken met de sociaal werker bleek dat mevrouw een gesprek via Tinder uit de weg gaat. Dit omdat ze zich schaamt. Ze kan niet goed lezen en schrijven. Ook snapt ze niet hoe ze de app moet gebruiken. Haar gebrek aan basisvaardigheden was niet eerder opgemerkt, maar bleek een belangrijke oorzaak te zijn voor tal van problemen waarmee zij kampt.

Zo’n 2,5 miljoen Nederlanders heeft moeite met lezen, schrijven, rekenen en het gebruik van digitale middelen. Dat is nogal wat! Terecht dat er vanuit de overheid veel aandacht voor is. De kwestie is echter niet makkelijk op te lossen. Veel mensen met gebrekkige basisvaardigheden hebben allerlei strategieën ontwikkeld om zichzelf zo goed mogelijk te redden. En professionals signaleren het onvoldoende of zijn wellicht handelingsverlegen en weten er niet mee om te gaan. Ik herken dat.

Onze huishoudelijke hulp is opgegroeid in Turkije, maar woont al zo’n veertig jaar in Nederland. Ze spreekt Nederlands, hoewel gebrekkig. Als wij er niet zijn als ze komt, schrijven we haar wel eens een briefje om wat te vragen. Maar of ze dat nou goed begrijpt, is niet altijd duidelijk. Ze schrijft in elk geval nooit wat terug. Ik vind het ongemakkelijk om hiernaar te vragen. En er is ook geen dringende reden om dat te doen. Dit gebrek aan basisvaardigheden speelt bij veel groepen, mensen met en zonder migratieachtergrond, jong en oud.

Sociaal werkers ontmoeten vermoedelijk tal van mensen die een gebrek aan basisvaardigheden hebben. Het lijkt er sterk op dat velen hier een blinde vlek voor hebben. Ook kan het zijn dat zij zich misschien wel afvragen of dit speelt, maar niks weten of durven te doen. Ik wil hier graag het benutten van ervaringsdeskundigen bepleiten.

Niet dat zij de rol van sociaal werkers zouden moeten overnemen. Het is echter zeer waarschijnlijk dat zij sneller signalen van een gebrek aan basisvaardigheden oppikken. Ook zullen mensen die daarmee kampen dit makkelijker aan hen kenbaar maken. Ze zullen zich minder schamen, want die ander heeft dat ook meegemaakt. Ervaringsdeskundigen zijn in het sociaal werk in opkomst, maar hier valt nog veel winst te boeken!