Voor veel kinderen in Nederland is 'thuis' niet de spreekwoordelijke veilige haven die het zou moeten zijn. Naar schatting worden jaarlijks tussen 90.00 en 127.000 kinderen thuis mishandeld, verwaarloosd of seksueel misbruikt. Kinderen kunnen daar ernstige emotionele en lichamelijke schade door oplopen, soms zelfs tot ver in hun volwassen leven.
Edith Geurts. Foto: Annemarijne Bax
Deze column had dus over de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld kunnen gaan. Omdat kinderen vaak zelf niet praten over hun nare ervaringen thuis, zijn zij afhankelijk van oplettende buitenstaanders. De meldcode helpt professionals vermoedens van onveiligheid thuis vroegtijdig te signaleren en zorgvuldig aan te pakken. Iedere professional die werkt met kinderen en volwassenen moet de meldcode kennen én ermee kunnen werken. Maar ik wil op deze plek pleiten voor iets anders dat ook iedereen kan doen, namelijk deze kinderen steun bieden. Voor, tijdens én na het volgen van de meldcode.
Dat klinkt misschien heel groot of veelomvattend. Of juist heel klein en onbetekenend. Steun bieden aan kinderen die thuis onveilig opgroeien is echter eenvoudig en kan een enorme impact hebben. Ook als je een kind maar kort ziet, of als het kind specifieke behandeling nodig heeft voor zijn klachten. Steun door een betrouwbare volwassene kan namelijk onuitwisbare herinneringen nalaten en zo een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel van schade in het algemeen en van vertrouwen in volwassenen in het bijzonder.
Waar het bij steun bieden om gaat, is dat kinderen in je houding, je intonatie, in kleine gebaren en acties kunnen merken dat je hen en hun mogelijkheden echt ziet, dat je naar hen luistert, hen aanmoedigt en er bent als ze je nodig hebben.
Steun aan mishandelde of verwaarloosde kinderen start vanuit het besef dat zij een overactief stress-systeem kunnen hebben. Ontstaan door langdurige en ernstige stress, veroorzaakt door een volwassene van wie zij afhankelijk zijn voor zorg en aandacht. Misschien ken je ze wel, kinderen die bij de kleinste verstoring in geluid, beweging of aanraking in woede of huilen kunnen uitbarsten, die schijnbaar emotieloos door het leven gaan of die extreem schrikachtig en angstig lijken. Waar zij op zo’n moment het meeste baat bij hebben, is een betrouwbare volwassene die hen helpt zich veilig en rustig te voelen.
Steun draait om veiligheid, persoonlijke aandacht en geduld. Een compliment, een oprechte vraag, een welgemeende aanmoediging kunnen bij het kind een onuitwisbare herinnering achterlaten en een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel van vertrouwen in volwassenen. Wat kan jij in je dagelijkse werk doen om een kind dat dat extra nodig heeft te steunen?
EDITH GEURTS is inhoudsdeskundige kindermishandeling en hoofdredacteur van Augeo Magazine. Augeo Magazine is een gratis, online uitgave van Augeo Foundation en biedt informatie over de nieuwste ontwikkelingen, onderzoeken, dilemma’s en besluiten rond veilig opgroeien van kinderen. Augeo versterkt professionals, beleidsmakers en vrijwilligers om kindermishandeling en huiselijk geweld zo snel en doeltreffend mogelijk aan te pakken.
Geweld in de privésfeer is de omvangrijkste vorm van geweld in de Nederlandse samenleving. Het gaat om mishandeling van de partner, van kinderen, maar ook van ouderen en eergerelateerd geweld. Jaarlijks hebben naar schatting tussen de 200.000 en 230.000 mensen te maken met ernstig of herhaaldelijk huiselijk geweld. Sociaal werkers komen achter de voordeur en kunnen signaleren, hulp verlenen en samenwerken met het landelijke meld- en adviespunt: Veilig Thuis.
