TOEN Was zij depressief en suïcidaal
Op haar dertiende is Carlijn voor het eerst depressief. Een paar jaar eerder zijn haar ouders op een nare en ingewikkelde manier uit elkaar gegaan en sindsdien pendelen Carlijn en haar oudere broer tussen hun ouders. ‘Ik kreeg een soort bemiddelende rol tussen mijn ouders’, vertelt ze. Daarbij worstelt ze met haar uiterlijk. ‘Op de lagere school was ik een heel stoer meisje, met kort haar en broeken. Daar werd ik mee gepest. Daarom liet ik, toen ik naar de middelbare school ging, mijn haar groeien en ging ik me heel vrouwelijk kleden. Maar het maakte niks uit: ook daar werd ik gepest.’
Eerste opname
Carlijn wordt steeds somberder. En suïcidaal. Uiteindelijk sleurt haar moeder haar mee naar de huisarts. ‘Daar had ik een heel goed gesprek. De huisarts nam de tijd, ze luisterde echt.’ Des te groter is voor haar de overgang naar wat er daarna gebeurt. ‘Ik werd naar de crisisdienst gebracht en van daaruit opgenomen op de afdeling A2 Jeugd (een gesloten high intensive care afdeling voor jongeren met psychiatrische ziektebeelden, red.) van UMC Utrecht. Alles werd voor me beslist.’ Carlijn blijft er acht weken. Veel herinnert ze zich niet van die opname, behalve dat ze het heel heftig vond en graag weg wilde. ‘Ik besloot te doen of het goed ging, zodat ik weg mocht. Voor mij was de les van wat er was gebeurd dat je beter niet kon vertellen hoe het echt met je gaat.’
Borderline
Dat ’toneelspel’ houdt ze na de opname jaren vol. ‘Als een bal die je onder water probeert te houden.’ Tot die bal op haar zestiende, midden in de examenperiode, met volle kracht uit het water knalt. ‘Ik was volledig de weg kwijt. Ik had zware stemmingswisselingen, was destructief, suïcidaal, ik sneed mezelf.’ Ze wordt opnieuw opgenomen bij UMC A2 Jeugd. Zeven maanden dit keer. Borderline, luidt de diagnose. Carlijn: ‘Dat voelde gek genoeg als een opluchting. Ik dacht: Ik ben dus niet gek.’
Uitlaatklep
In die zwartste periode doet Carlijn uiteindelijk het moedigste: ‘Ik knipte mijn haar af, trok weer stoere kleren aan en kwam uit de kast. Ik kon niet anders, ik was op. Het masker moest af.’ En daarbij: terug naar school, waar de pestkoppen zaten, gaat ze toch niet meer. Naar huis ook niet. Na de opname gaat ze naar een kamertrainingscentrum en ondertussen volgt ze Dialectische Gedragstherapie (DGT) bij Altrecht. Over beide is Carlijn positief. ‘Ik heb er heel veel aan gehad. Toen begon het herstelproces pas echt.’ Wat ook helpt: in deze periode begint ze muziek te maken, raps met eigen teksten. ‘Dat was mijn uitlaatklep.’ Als helft van het duo Rappende meiden, timmert ze behoorlijk aan de weg. ‘Een heel leuke tijd’, blikt ze terug. ‘En zonder mijn rapmaatje, en therapie, had ik niet gestaan waar ik nu sta. Ik kon daar alles in kwijt en het gaf me weer iets om voor te leven.’
©Ton Hazewinkel
NU Helpt ze andere jongeren
Het is haar behandelaar bij Altrecht die voor het eerst oppert: Wat als jij eens iets zou doen met je ervaringsdeskundigheid? ‘Ik dacht: dat kan ik toch nooit. Ik was mega onzeker, maar ik voelde ook gelijk: het lijkt me wel heel gaaf.’ Zij heeft me toen meegevraagd naar een bijeenkomst met allemaal wethouders. Daar heb ik voor het eerst mijn verhaal gedaan en dat vond ik heel tof. Ook heel spannend, maar het scheelde dat ik met de Rappende meiden al optreedervaring had.’
De kracht van samen
Zo rolt ze er in. ‘Ik ging steeds meer van dat soort presentaties doen en heb bijvoorbeeld ook voorlichting gegeven aan jongeren over DGT.’ Ook helpt Carlijn ‘als cliënt en ervaringsdeskundige’ met het ontwikkelingen van een jongerenversie van ACT: Acceptance Commitment Therapy. Dat wordt: ACT Your Way. ‘Daar heb ik zelf ook veel aan gehad. Je leert er te bepalen wat je wilt, waar je heen wilt, welke vaardigheden je nodig hebt en hoe je op die weg blijft.’
Haar weg is: muziek blijven maken, verder werken aan herstel en de ervaringsdeskundigheid verder ontwikkelen. Sinds anderhalf jaar heeft ze een baan als ervaringsdeskundige bij KOOS Utrecht, een netwerkorganisatie voor specialistische jeugdhulp. Daar zit ze onder andere in het kernteam, denkt ze mee over beleid en over specifieke casussen. Ook heeft ze gesprekken met cliënten. ‘Ze durven tegen mij vaak meer te vertellen, omdat het voor hen gelijkwaardiger voelt. Ik werk nauw samen met hulpverleners, en daar geloof ik ook erg in: de kracht van de samenwerking tussen hulpverleners en ervaringsdeskundigen.’
Lange weg
Met de behandelaar die dit alles in gang zette, werkt ze, als zzp’er, ook nog steeds veel samen, voor presentaties en workshops. ‘We zijn nu eigenlijk collega’s. Dat voelt soms best wel gek. Had je me vijf jaar geleden verteld wat ik nu allemaal doe en waar ik sta, dan had ik je echt uitgelachen. Het was een lange weg. Het leven is soms klote, dat zeg ik in mijn raps en soms ook tegen cliënten. Maar ook: je kan eruit komen. Kijk maar naar mij.’
