Zorg+Welzijn magazine nr. 1, 2021

    De Beroepsvereniging van Professionals in het Sociaal Werk (BPSW) deed een onderzoek naar agressie in het sociaal domein. Ruim 4000 professionals werkten eraan mee en bijna allemaal hadden ze de afgelopen drie jaar in het werk te maken gehad met agressie. Hoog tijd dus voor dit themanummer over agressie.

    EDITORIAL Agressie is Niet normaal

    Een moeder die een sociaal werker telefonisch waarschuwde dat vader een vuurwapen zou kopen omdat hij de sociaal werker dood wilde schieten. Een cliënt die tegen een sociaal werker zei: 'Ik heb er nog wel een paar jaar gevangenis voor over als jij mijn kind uit huis haalt.' Een sociaal werker die opgesloten werd in het huis van een cliënt, via het raam wist te ontsnappen en vervolgens, nadat het contact beëindigd was, door de cliënt werd gestalkt en telefonisch met de dood werd bedreigd.

    DE TERRORCLIËNT ‘Hij zou me wat aandoen als hij me tegenkwam op straat’

    Maartje Bootstra is gezinsvoogd bij Veilig Thuis in Amsterdam. Vechtscheidingen zijn dagelijkse kost in haar werk. Eén vader is Maartje altijd bijgebleven: hij probeerde met scheldpartijen en dreigementen meer contact met zijn zoontje af te dwingen.

    COLUMN In de schemering

    Een borrel wilde ze, mijn schoonmoeder. 'Ik zou niets liever willen nu', voegde ze er nadrukkelijk aan toe. Ze lag boven, in de slaapkamer van het ouderlijk huis van Willem, mijn aanstaande. Ze zat in het 'palliatieve traject', zoals dat ambtelijk heet. Maar zo broos en zwak als ze was, liet ze nog een sterke wil zien.

    HET RUGZAKJE ‘Dagelijks hoorde ik dat ik dom was en niet deugde’

    Astrid Oosenbrug (52), voorzitter van het COC en voormalig Tweede Kamerlid, is pas vier als haar moeder vertrekt. Het leidt tot een hoop ellende: tehuizen, een naar pleeggezin, verbroken familiebanden. De geboortes van een nichtje en vier eigen kinderen zijn haar redding. 'Zij gaven me iets om voor te leven.'

    DE STELLING ‘Ervaringsdeskundigen helpen een cliënt beter dan professionals’

    Organisaties maken gebruik van ervaringsdeskundigen. Kunnen zij cliënten beter helpen dan een professional? Elly Overduin, Coach jongerenwerker bij 's Heeren Loo, en Judith Elzerman, Ervaringsdeskundige en co-trainer bij 's Heeren Loo, verdedigen hun standpunt.

    COLUMN Mensbeelden

    Er is in Nederland een schreeuwende behoefte aan een andere, meer respectvolle omgang door de overheid met de eigen inwoners. Aan een herwaardering van het vakmanschap van professionals door bestuurders en managers. En aan het terugdringen van een verstikkende bureaucratie.

    TEGENDRAADS ‘WE BLIJVEN PRIKKEN TOT HET GEREGELD IS’

    Praat niet over, maar mét ons. Dat is het motto van Wij staan op!, een organisatie van mensen met een handicap die zich inzet voor een toegankelijke en inclusieve samenleving. Amber van Ginniken (31) is er vanaf het begin bij. 'Wij geven mensen met een handicap een stem en een gezicht.'

    BINNENKIJKEN ‘Waarom komen jullie nu pas met dit systeem?’

    Geen lockdown kan de medewerkers van de Openbare Bibliotheek Amsterdam stoppen om hun werk te blijven doen. Op deze foto van Thijs Wolzak brengt Hanna Stedenburg in de verlaten bibliotheek aan het Bijlmerplein zo'n 17 deelnemers en vrijwilligers van het taalcafé online met elkaar in contact.

    BOEK Bevallen in detentie was het heftigst

    Hoogzwanger, onschuldig en toch 103 dagen vastzitten in een gevangenis. Het overkwam Marjan Gorissen op 21-jarige leeftijd toen haar vriendin Trudy haar beschuldigde van de moord op de driejarige Robin.

    THEMA ‘We moeten agressie nooit gewoon gaan vinden’

    Bijna elke sociaal werker heeft te maken met agressie en vier op de tien zelfs met fysiek geweld. Dat is onacceptabel, zegt directeur Jan Willem Bruins van BPSW, de beroepsvereniging voor sociaal werkers. 'We moeten dit nooit gewoon gaan vinden.'

    THEMA De cliënt spreekt: ‘Je hebt soms het lijden nodig om te veranderen’

    Jurgen (51 jaar) is slachtoffer en dader van huiselijk geweld. In zijn jonge jaren kreeg hij geen hulp. Later liep hij jarenlang bij een psychiater, maar daar vertelde hij niets en de psychiater vroeg niet door.

    THEMA ‘Soms weet ik niet of ik hier wil zijn’

    Woonbegeleider Milad Lashgari begeleidt ex-daklozen die een eigen woning krijgen. Dat gaat meestal goed, maar wat als iemand boos wordt en begint te schreeuwen? 'Tijdens agressietrainingen leerde ik om rustig te blijven.'

    THEMA ‘Het is delen en helen’

    Mensen met dementie kunnen ook agressief zijn. Dat vraagt veel van hulpverleners en mantelzorgers. 'Er wordt van je verwacht de gebeurtenis meteen weer opzij te zetten en de relatie te herstellen. Eenzijdig, je krijgt geen excuses. Je kunt het niet uitpraten.'

    THEMA Feiten & Cijfers

    Bijna elke hulpverlener heeft te maken met agressie en soms zelfs met fysiek geweld en een derde van alle hulpverleners ervaart door de coronacrsisis meer agressie. Hoe zien de cijfers met betrekking tot agressie tegen hulpverleners eruit? De antwoorden op deze vraag geven we hier. 

    IN BEELD Tante Henny

    Terwijl de wereld van tante Henny steeds meer inkromp, kreeg zij regelmatig bezoek van Maartje Brockbernd. Vol liefde fotografeerde Maartje haar tantes laatste levensdagen en schiep een intiem portret, van het opstaan tot het naar bed gaan.

    COLUMN Plezier

    Wat is het goede leven? Dat is een vraag waar meerdere mensen zich al eeuwen mee bezighouden. De één vindt leven volgens een 'gulden middenweg' het goede leven. Die persoon wil bijvoorbeeld niet te gierig zijn, maar ook niet te losbandig. Een ander vindt een leven waarbij je je gedrag conformeert aan bepaalde kernwaarden (meer trendy: leidende principes) het goede leven. Het gaat dan om waarden als moed, rechtvaardigheid, wijsheid en prudentie. Weer iemand anders vindt dat je alleen het goede leven leeft als je al je oordelen uitstelt. Je neemt het leven zoals het komt, maar je hebt daar nooit een oordeel over. Tot slot zijn er mensen die menen dat een plezierig leven het goede leven betreft.

    Hulp bij ethische dilemma’s

    DILEMMA Wat zou jij doen?

    Marinke komt als wijkteammedewerker regelmatig over de vloer bij de ernstig beperkte Johan (19) en zijn ouders. Johans vader knipt altijd het haar van zijn zoon en Johan vindt dat prachtig. Na een knipbeurt kijkt hij vaak in de spiegel en Marinke heeft hem zelfs eens zijn eigen spiegelbeeld zien kussen. Terloops vertelt vader aan Marinke dat het knippen vaak een gedoe is. Johan kan moeilijk stilzitten, omdat hij snel is afgeleid. Soms staat hij bijvoorbeeld zomaar op. Daarom bindt zijn vader hem voor de zekerheid altijd aan de stoel vast. Marinke snapt het wel, maar vraagt zich ook af of dit de juiste manier is. Wat zou jij, als je in haar schoenen stond, doen of adviseren?

    WIJ SAMEN ‘We hebben hetzelfde ideaal: denken vanuit het individu’

    In het DigiBeet en Katten Café in Alkmaar kun je onder het genot van een kop koffie en een lekker broodje hulp krijgen bij je digitale vragen. Onder toeziend oog van een aantal katten word je bediend door mensen met een verstandelijke beperking.

    MEELOPEN MET ‘Ik wilde geen ondernemer worden, maar gewoon mensen helpen’

    Journalist Jessica Maas en fotograaf Bas Losekoot lopen mee met Pauline Calmez, directeur en oprichter van Netwerk Nieuw Rotterdam, winnaar van de eerste Zorg+Welzijn Award. 'Of je jezelf nu de hulk voelt en de wereld wilt redden of je bent Finding Nemo en jezelf even kwijt, je bent hier welkom.'

    ERVARINGSDESKUNDIGE Verslaving

    Zelfmedicatie, zo noemt Johan Pijnacker (37) zijn vroegere verslaving aan alcohol. Als peer supportwerker bij Lister in de regio Utrecht zet hij nu zijn ervaring in om anderen weer te laten geloven in hun herstel.

    KIPPENVEL ‘Alles zag ik in één klap wegvallen’

    Jacqueline Kleijer was jarenlang hulpverlener bij Pretty Woman, een organisatie voor hulpverlening rondom relaties en seksualiteit aan meiden en jongens. Ze geeft nu trainingen en gastlessen voor Bureau Jeugd en Media.