Door Carolien Stam – Ze kan de overheid niet betrappen op een duidelijke beleidsvisie. Integendeel, ‘de AWBZ wordt uitgekleed en ontmanteld zonder dat er besluiten worden genomen wat de AWBZ nu wél moet inhouden’, zegt Willeke Stadtman. ‘Ondertussen wordt de kwaliteit van zorg aangetast en rollen de veranderingen over elkaar heen.’

Manifest
Stadtman is voorzitter van de raad van bestuur van de OsiraGroep in Amsterdamen mede-initiatiefnemer van het manifest ‘ Waardige zorg in Nederland’, dat aan staatssecretaris Bussemaker is aangeboden. Met het manifest willen de zorginstellingen, enkele hoogleraren en cliënten de discussie aangaan over wat waardige zorg is en hoeveel het mag kosten. Bovendien wordt het tijd dat het negatieve beeld dat over de ouderenzorg bestaat, rechtgezet wordt.

Kwaliteitscriteria
De negatieve incidenten – zoals de pyamadagen-affaire – hebben wellicht ook verbeteringen in de ouderenzorg bespoedigd, zoals kleinschalige zorg? Bepaald niet, vindt Willeke Stadtman. ‘We zijn altijd al met kwaliteitsverbetering bezig geweest. We hebben jarenlang onze mond gehouden over kritiek. Inmiddels heeft de sector zelf criteria aangelegd (de zogenoemde Normen voor Verantwoorde Zorg, red), waarmee de kwaliteit van zorg objectief kan worden vastgesteld door de cliënten. En er zijn diverse onderzoeken die veel vooroordelen over de sector weerspreken. Zoals het Berenschotonderzoek over de geringe overhead in de ouderenzorg, die juist meer management nodig zou hebben om alle regels te verwerken.’

Concurrentie
Instellingen in de ouderenzorg willen uit de spagaat komen die zij hebben opgelegd gekregen. Enerzijds worden ze door overheidsbeleid aangestuurd en gereguleerd, maar anderzijds moeten ze concurreren op de markt. ‘Wij kunnen niet concurreren, want we zijn gebonden aan allerlei regels en makrobudgetten van de overheid’, aldus Stadtman. ‘Bovendien, als het zorgkantoor niet onze producten wil afnemen, kan ik niet naar een andere afnemer. Hoe moet ik dan concurreren?’

Maatschappelijk middenveld
De sector moet terug naar, wat Stadtman noemt, het maatschappelijke middenveld. Geen overheidsinstelling, geen marktbedrijf, maar een private rechtspersoon, zoals de zorginstellingen van oorsprong waren, met eigen verantwoordelijkheden. ‘Als de politiek het zorgbudget bepaalt, kunnen wij een productaanbod doen.’ De instellingen willen bovendien direct met de cliënt onderhandelen over de te leveren zorg. Zorgkantoren kunnen worden opgeheven en de indicaties moeten weer – zoals vroeger – door de professionals worden gedaan. Het bespaart een hoop bureaucratische rompslomp.

Debat
Hoe houd je zo’n manifest levendig en de discussiepunten op de agenda? ‘We willen een maatschappelijk debat aangaan’, zegt Willeke Stadtman. ‘Over wat we aan zorg hebben en willen houden in Nederland. En over welke waarde de ouderenzorg heeft voor de samenleving. Met onze ouderenzorg kunnen mensen deelnemen aan het arbeidsproces, kunnen ouderen langer zelfstandig wonen. Nu worden we vooral gezien als een kostenpost.’