Door Veronique van der Waal – Bijna 400 uitvoerende organisaties in de sectoren wonen, zorg, welzijn en civil society hebben in 2007 een online enquête van MOVISIE ingevuld. (Foto: MOVISIE)
Naast deze Wmo-monitor hield MOVISIE diepte-interviews met maatschappelijke organisaties, aangevuld met GGZ organisaties, en frontliniewerkers en organiseerde ze twee werkconferenties. Dit alles om te kijken wat de gevolgen van de Wmo zijn voor de uitvoeringsorganisaties. ‘Er is veel aandacht voor het effect van de Wmo op gemeenten, maar we waren juist zo benieuwd naar de gevolgen van de wet voor maatschappelijke organisaties’, zegt MOVISIE-bestuurder Marijke Steenbergen.
Participatie
De in april gepubliceerde onderzoeksresultaten zijn voor een deel opmerkelijk te noemen. ‘De zorgsector oordeelt negatief over de Wmo, terwijl de welzijnssector juist positief is en kansen ziet’, zegt Steenbergen. ‘Burgerorganisaties, oftewel de civil society, nemen een afwachtende houding aan. Zij verwachten niet dat de wet veel voor hen zal veranderen.’
De onderzoekers van MOVISIE concluderen verder dat de participatie in het eerste jaar van de Wmo onderbelicht is gebleven. Steenbergen: ‘Er wordt veel gepraat, maar vooral nog te weinig gedaan voor en door kwetsbare groepen.’ Dé oplossing bestaat volgens Steenbergen niet. ‘De gemeente is de regisseur en moet een visie ontwikkelen. Gemeenten zijn zich bewust van de kansen, maar worstelen met de vraag hoe zij invulling kunnen geven aan hun regisseursrol.’
‘Je ziet vooral in kleine gemeenten dat eerst de processen en zaken worden opgepakt die per se moeten. Vervolgens gaan ze aan de slag met de onderwerpen die te overzien zijn en snel resultaat opleveren. Op het moment dat zij toekomen aan de voor zich uit geschoven moeilijke zaken, is de beschikbare capaciteit alweer verbruikt. Dat is natuurlijk heel jammer.’
Eigen verantwoordelijkheid
Steenbergen vindt dat niet alleen gemeenten verantwoordelijk zijn voor het bevorderen van de participatie. ‘Burgerorganisaties hebben een eigen verantwoordelijkheid om op te komen voor kwetsbare groepen. Hier liggen veel mogelijkheden. Dus, civil society, pak die kans!’ Steenbergen ziet daarnaast een voortrekkersrol voor professionele zorg- en welzijnsorganisaties. ‘Maatschappelijke organisaties moeten het lef hebben om de gemeente te laten zien hoe een doel bereikt kan worden. De gemeente kan de bij jouw organisatie aanwezige kennis en kunde immers inkopen.’
Steenbergen is optimistisch over de toekomst van de Wmo. ‘We zien op veel plekken al verandering, maar de Wmo is een wet van de lange adem. Het kost tijd om bijvoorbeeld een situatie van ketensamenwerking te creëren, maar ik ben ervan overtuigd dat het gaat lukken. MOVISIE ondersteunt gemeenten met interventies die concrete resultaten opleveren, conferenties, onderzoeken en aandacht voor beloftevolle initiatieven. We willen gemeenten inspireren, stimuleren en energie geven om de mogelijkheden van de Wmo zo effectief en creatief mogelijk te benutten en de wet zo tot een succes te maken.’
Uit: ‘Wmo: motor achter participatie en samenwerking’, Wmo-special, nummer 2, juni 2008. Bijlage bij Zorg + Welzijn, Sociaal Bestek, Overheidsmanagement en Reintegratie Magazine.
