Separatie in de ggz. Lange tijd werd het in een isoleercel plaatsen van een patiënt gezien als ‘beter voor de patiënt’. Marleen Barth, voorzitter van GGZ Nederland, legt uit dat veel medewerkers nog opgeleid zijn met deze vanzelfsprekendheid. Het terugdringen van het aantal separaties, vraagt daarom om een omslag in het denken en dat kost tijd, aldus Barth. ‘Het liefst zie ik ook dat morgen dat dwangmaatregelen in de zorg verdwenen zijn, maar de praktijk is weerbarstig.’
Halfvol
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) concludeert in een rapportage dat het aantal separaties over alle ggz-instellingen gemiddeld met tien procent is gedaald ten opzichte van 2008. Er vindt een ‘algemene cultuuromslag’ plaats in het denken over separeren, maar nog niet op alle afdelingen is er een stabiele daling, aldus de rapportage. GGZ Nederland noemt een hoger percentage: 17 procent per jaar. Dat blijkt uit onderzoek van Niels Mulder, bijzonder hoogleraar OGGZ, aldus Barth. ‘Met dat percentage zijn we heel tevreden. Het glas is halfvol en we hebben de ambitie om tenminste een daling van tien procent per jaar vast te houden.’
Kalmeren
GGZ Nederland heeft in 2006 het initiatief genomen om drang en dwang in de zorg aan te pakken. Tot 2011 is het zaak om verschillende aanpakken te bekijken op wat nu echt werkt en wat niet, legt Barth uit. Voorbeelden om separatie terug te dringen zijn het bij- en omscholen van personeel, het anders bejegenen van de patiënt of bijvoorbeeld het creëren van meer eenpersoonskamers, waardoor een patiënt makkelijk even alleen kan zijn om te kalmeren.
Verkeersongelukken
Waar Barth vooral blij mee is, is dat de dwangmedicatie niet groeit met het dalen van het aantal separaties. ‘We hebben dus niet separatie ingeruild voor medicatie en dat is wat wel veel in het buitenland wordt gedaan.’ Een jaarlijkse daling van tien procent zal in werkelijkheid niet haalbaar blijven. Barth: ‘Dat betekent uiteindelijk dat er helemaal geen separaties meer zouden zijn. En dat is net zoiets als het bereiken van nul verkeersongelukken. Iets wat we allemaal wel zouden willen, maar wat nooit haalbaar is.’
Liever gesepareerd
Het Landelijk Platform GGZ stelt: ‘separatie is traumatiserend en kan leiden tot versterking van angstgevoelens, verwardheid en een verslechterde verhouding tussen cliënt en hulpverlener.’ Dat cliënten separatie als traumatisch ervaren, wil Barth niet ontkennen. ‘Uit onderzoek blijkt, dat wanneer patiënten op heldere momenten gevraagd wordt: wat wil je dat we doen als het uit de hand loopt? Dat de helft dan het liever gesepareerd wil worden dan dwangmedicatie krijgen.’ Volgens Barth is het daarom goed om door te denken over het bestaan van ‘goed separeren’. ‘Misschien hoeft separatie niet altijd traumatisch te zijn.’
Ongeduld
De cultuuromslag in de ggz is nog niet klaar, zegt Barth tot slot. De oproep van het Landelijk Platform GGZ aan ggz-bestuurders om hun verantwoordelijkheid te nemen, geeft het ongeduld aan, vindt Barth. ‘Het verlangen en de ambitie zijn er, maar het is een enorme klus die nu eenmaal veel tijd kost.’
Links:
Inspectie: ‘Separatie aantallen NOVA niet zuiver’, Zorg + Welzijn, 8 april 2009
Onderzoek Dwang en Drang: Aantal separaties kan omlaag, Zorg + Welzijn, 8 december 2008
Nederlandse GGZ laat met afschaffing separeer: Het trage einde van een middeleeuwse praktijk, Zorg + Welzijn, 1 februari 2006
Rapport inspectie leidt tot aanpassen separeerbeleid in psychiatrie: De cel van de angst, Zorg + Welzijn, 27 oktober 2004
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
,
Bron: Foto: GGZ Nederland
