De vraag naar AWBZ-zorg door mensen met een lichtere verstandelijke beperking is tussen 1998 en 2011 bijna vervijfvoudigd. Volgens de onderzoekers komt dat vooral door een ruimere indicatiestelling en een gevarieerder zorgaanbod voor mensen met een verstandelijke beperking. Mensen met een hoger, laag IQ (tussen 50 en 85) hebben veel meer begeleiding nodig om zich staande te houden in onze complexere samenleving. Van oudsher deden vooral mensen met een IQ lager dan 50 een beroep op professionele zorg en begeleiding.

Groei zorg

Onderzoekers van het SCP interviewden beleidsmakers, zorgaanbieders en cliënten naar hun ervaringen en inzichten over de groei van het aantal cliënten in de zorg aan verstandelijk gehandicapten. In 2011 vroegen 166.000 mensen met een verstandelijke beperking zorg via de AWBZ. Dat aantal is in ruim tien jaar meer dan verdubbeld. Dat komt vooral doordat het aantal mensen met een lichtere verstandelijke beperking sterk is gestegen: van 22.000 in 1998 naar 108.000 in 2011. De zorgvraag van mensen met een ernstigere verstandelijke beperking is nauwelijks toegenomen.

Hoe kom je de feestdagen door met autisme? Sinterklaas en Kerst leveren voor kinderen met autisme en een verstandelijke beperking vaak veel stress op. Orthopedagoog Steven Degrieck weet hoe je hier goed mee om kunt gaan. Lees meer>>

Professionals

De SCP-onderzoekers schrijven in het rapport: ‘Als meedoen niet goed lukt, wordt in onze samenleving al snel ondersteuning bij professionals gezocht. Die tendens wordt versterkt doordat mensen die niet goed mee kunnen komen de laatste jaren vaker dan voorheen een diagnose krijgen. Bij de indicatie die de toegang tot de zorg regelt, wordt volgens hen teveel gekeken naar wat men niet kan in plaats van naar wat men wel kan.’

Sociale problemen

De onderzoekers geven een aantal voorbeelden van de sociale problemen die mensen met een lichte verstandelijke beperking steeds meer ondervinden. Praktische bezigheden als reizen met het openbaar vervoer (OV-chipkaart) en het regelen van bankzaken (via internet) zijn steeds ingewikkelder geworden. Het onderwijs is grootschaliger en minder gestructureerd geworden en de lat komt steeds hoger te liggen. Verder is de inhoud van eenvoudig werk veranderd. Het moet steeds zelfstandiger en efficiënter worden uitgevoerd, waardoor het minder geschikt is voor mensen met een lichtere verstandelijke beperking.

Zorg dichtbij

Volgens de experts zou de zorg meer gericht moeten worden op het aanleren van vaardigheden in plaats van het overnemen van taken. En niet alleen zou de zorg dichtbij en laagdrempelig moeten zijn, maar ook zou meer gebruik gemaakt kunnen worden van de kennis van de mensen met een verstandelijke beperking zelf en hun naasten.

Heb je Zorg + Welzijn magazine al eens gelezen? Blader hier een van onze nummers door >>
En we hebben een mooi aanbod voor je: nu meer dan 40% korting op een abonnement >>