Door Ephraïm Patty – Om ervoor te zorgen dat kwetsbare burgers de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben via de Wmo, is in de wet het compensatiebeginsel opgenomen. De gemeente moet voorzieningen treffen om burgers met beperkingen zodanig te compenseren, dat zij een huishouden kunnen voeren. Zij moeten zich in en om de woning kunnen verplaatsen, zich lokaal kunnen verplaatsen en deel kunnen nemen aan het maatschappelijk verkeer.

Oude manier
‘In de praktijk wordt nog teveel gewerkt op de oude manier, zoals er werd gewerkt met de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG),’ zegt Anne-Marie van Bergen, die voor MOVISIE aan een handreiking werkt voor gemeenten.Voor de komst van de Wmo waren gemeenten door de WVG al verantwoordelijk voor het verstrekken van mobiliteitshulpmiddelen zoals rollators, rolstoelen en scootmobielen, woningaanpassingen en collectief doelgroepenvervoer.

Behoeften
Uit onderzoek naar de manier waarop gemeenten hun Wmo-loket vormgeven, kwam naar voren dat veel gemeenten wel de ambitie hebben hun loket breed in te vullen. Maar in de praktijk blijkt het vaak niet meer dan een WVG-loket te zijn, waarin nu ook de indicatie voor hulp in het huishouden is meegenomen en de indicatieaanvraag bij het CIZ voor AWBZ-hulp. ‘Er wordt nog te veel gekeken naar de individuele voorzieningen en te weinig naar de behoeften van de burger.’

Kaarten
‘Stel dat iemand graag gaat kaarten in een café, maar er niet op eigen kracht naar toe kan gaan’, geeft de onderzoekster als voorbeeld. ‘Dan kun je ervoor kiezen om een scootmobiel aan te vragen, maar je kunt ook budget beschikbaar stellen zodat iemand uit het kaartclubje die persoon op komt halen.’ Volgens Van Bergen wordt er nu nog amper gekeken naar die laatste oplossing. ‘In de Wmo gaat het er juist om dat je uitgaat van de behoefte van de burger en kijkt wat je de burger te bieden hebt.’

Ontwikkeling
Die beperkingen liggen vooral aan de snelheid waarmee de Wmo is ingevoerd, denkt Van Bergen. ‘Als je ergens mee begint, kijk je vooral eerst naar zaken die helemaal nieuw zijn. Het Wmo-loket verdween hierdoor naar de achtergrond, het had niet de hoogste prioriteit.’
Toch ziet ze nu dat er enige ontwikkeling is bij de zorgloketten. ‘Mensen werken nu langzaam naar een bredere visie toe.’ Anne-Marie van Bergen juicht meer meer samenwerking toe, bijvoorbeeld tussen ouderenadviseurs en welzijnswerkers. ‘Als een gemeente alles alleen zou doen, zou ze haar halve ambtenarenapparaat moeten inzetten. Dus samenwerken is erg belangrijk.’

Handreiking
Er is inmiddels al een aantal gemeenten waar het Wmo-loket echt een meerwaarde vormt, zegt Van Bergen. In samenspraak met deze gemeenten werkt ze aan een handreiking, waar andere gemeenten hun voordeel mee kunnen doen. ‘Daarin geven we aan hoe je het aan zou kunnen pakken als je naar een verbrede visie toe wil en vermelden we een aantal goede voorbeelden.’ Volgens de onderzoekster kunnen de gemeenten en de loketmedewerkers hier zeker hun voordeel mee doen. ‘Want nu vinden loketmedewerkers allemaal in hun eentje het wiel uit.’