Door Alexandra Sweers – Een lange jurk, een baard en een buitenlandse nationaliteit. Dat zijn inderdaad de kenmerken van de goedheiligman. Witte wil er maar mee zeggen dat hulpverleners de signalen die duiden op radicalisering in perspectief moeten zien. ‘Het is altijd een kwestie van en, en, en. Een combinatie van meerdere signalen, waardoor jeugdwerkers weten wanneer ze extra moeten opletten. Maar ook dan is het nooit helemaal zeker dat een jongere radicaliseert.’

Proces
Een radicale jongere is niet per definitie islamitisch, legt Witte uit. Rob Witte is programmamanager Jeugd en Veiligheid bij Forum, het instituut voor multiculturele ontwikkeling. Woendag was Witte dagvoorzitter bij het congres ‘Preventie en Aanpak van Radicalisering van Jongeren’.  ‘Er zijn ook rechtsradicale jongeren met neonazistische ideologieën. Maar een radicale groep is ook niet altijd ideologisch georiënteerd.’ Witte legt uit dat jongeren niet bij elkaar gaan zitten met een ideologie en vervolgens radicaal worden. ‘Vaak hebben zij geen flauwe notie van wat dat precies is. Radicalisme is een proces dat langzaam groeit.’

Bagatelliseren
Witte merkt dat er binnen de hulpverlening een groeiende interesse is voor deze jongeren. En dat zij niet goed weten hoe dit fenomeen aan te pakken. De deskundige benadrukt: ‘We moeten vooral niet denken dat iedere hanggroep die overlast veroorzaakt, radicaal is. Je moet overlast niet bagatelliseren, maar ook niet overdrijven. Wanneer het overduidelijk is dat een jongere radicale trekken heeft, is het eigenlijk te laat om preventief te handelen en zijn ze moeilijk te benaderen. Dat is het lastige. ’

Veranderen
Isolatie is een van de kenmerken waar de omgeving alert op kan zijn. Dat is al reden genoeg om aandacht te geven aan een jongere, vindt Witte. ‘En wanneer personen ineens enorm veranderen, gewelddadig worden.’ Het kenmerk dat eigenlijk al aantoont dat een jongere al ver in het proces zit, is het uiten van hoe het zou moeten zijn. ‘Wanneer een jonge moslim bijvoorbeeld het moskeebestuur aanspreekt op het verkeerd uitleggen van de Koran. Of wanneer iemand een spreekbeurt houdt op school over het superieure blanke ras.’

Drugs
De reden waarom jongeren zich aansluiten bij een radicale groep zijn divers. ‘Wanneer ze bij een groep horen, kan dat een gevoel van veiligheid geven. Ze vinden het fijn ergens bij te horen, zich thuis te voelen. Een groep kan ook een plek zijn waar jongeren drugs krijgen en gebruiken.’

Puberaal
Een kant en klare aanpak voor radicale jongeren is er niet, zegt Witte. ‘Er komt altijd individueel maatwerk aan te pas. Daarom is de deskundigheidbevordering onder hulpverleners zo belangrijk. Binnen instellingen en organisaties is het goed om met elkaar te praten over dit onderwerp. Anders vindt bijvoorbeeld de ene jongerenwerker iemand radicaal en ontzegt de toegang tot een jeugdhonk, terwijl de ander het puberaal gedrag vindt. Een duidelijke visie is belangrijk.’

Lees ook het dossier Radicalisering

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.