Een woensdagmorgen in Zwolle. In een lokaal van ROC Landstede hebben studenten van de academie voor Zelfstandigheid zich verzameld rondom een tafel, waarop verschillende kaartjes liggen met woorden als: zelfstandig, avontuurlijk en ondernemend. Ze spelen het spel Ken je kwaliteiten. De opdracht is om eerst een kaartje uit te zoeken met daarop een eigenschap die je zelf zou willen hebben. Daarna geeft iedereen een kaartje aan een medestudent met daarop een eigenschap die hij verder zou kunnen ontwikkelen. Angèle kijkt peinzend en pakt dan het kaartje met het woord ordelijk erop. ‘Ik zou graag wat preciezer willen worden’, legt ze uit. Medestudent Mark vindt dat ze wel wat vaker mag relaxen. ‘Soms ben je best streberig. Ga weer eens op reis, dat doet je altijd goed’, zegt hij, terwijl hij een kaartje met de tekst ontspannen van de tafel pakt. Ook Regina Lagendijk (trainer bij de academie voor Zelfstandigheid in Zwolle en vakinhoudelijk expert binnen RIBW Groep Overijssel) speelt mee. Ze nodigt Mark uit om wat geduldiger te worden. ‘Ja, het zou beter zijn als ik niet meteen rode vlekken in mijn hals krijg als de computer het niet doet’, geeft Mark lachend toe.

Groepsactiviteiten

Na het spelen van het spel is het pauze: tijd voor koffie met koek. De studenten van vandaag, die allemaal een ggz-indicatie hebben, hebben er alweer ruim een uur opzitten. Om 9.00 uur startte Regina de les met het traditionele ‘rondje’ waarin studenten vertellen hoe hun week is verlopen. Wat hebben ze de afgelopen dagen gedaan? Hebben ze nog aan hun leerdoelen gewerkt en hoe ging dat? Hoe zitten ze vandaag in hun vel? ‘Daarna hebben we doorgaans een groepsactiviteit rondom een thema’, vertelt Regina. ‘Zo komt er regelmatig een gastspreker, die iets vertelt over een onderwerp dat aansluit bij de interesses van de studenten. Bijvoorbeeld iemand van het Sociale Wijkteam, het UWV of ervaringsdeskundigen van de RIBW. Het kan ook zijn dat we gezamenlijk ingaan op een onderwerp dat voor alle studenten interessant is, zoals feedback geven en krijgen. Of we doen een spel, zoals vandaag. Na de pauze gaan de studenten aan de slag met hun eigen doelen, meestal via individuele activiteiten. Ze duiken dan bijvoorbeeld in de boeken of kruipen achter de computer.’

In eigen tempo naar eigen vermogen

De academie biedt trainingen op zes leefgebieden: wonen, zelfzorg en gezondheid, leren, vrije tijd, relatie en werken. ‘Het is geen standaardaanbod’, zegt Regina. ‘We stemmen de lessen af op de vragen van studenten. Iedere student aan de academie leert in eigen tempo en naar eigen vermogen. Dat kan niet anders, vanwege de grote verschillen in capaciteiten.’ Cliënten van de RIBW GO (mensen met een psychische/psychiatrische diagnose) en cliënten van Frion (mensen met een verstandelijke beperking) kunnen deelnemen aan dezelfde groepen. Wel worden, waar mogelijk, studenten met dezelfde interesses en leervragen gegroepeerd.

Eigen kracht

Studenten schrijven zich in per dagdeel en de groepen bestaan uit vijf tot acht studenten. Op elke groep staat één trainer. ‘De trainers zijn speciaal geschoold voor dit werk’, vertelt Regina. ‘Van huis uit zijn het meestal geen docenten, maar begeleiders: woonbegeleiders, activiteitenbegeleiders of persoonlijk begeleiders.’ In de scholing hebben de begeleiders vooral geleerd hoe ze de studenten positief kunnen stimuleren en kunnen aansluiten bij hun eigen kracht. ‘Het startpunt is: wat heb je als student al in huis en wat wil je nog ontwikkelen?’, zegt Regina. ‘De studenten verwerven nieuwe kennis en vaardigheden, maar laten ook zien wat ze al weten en kunnen.’ Zo gaf Mark een aantal presentaties binnen de RIBW over politiek. Een andere student heeft op de sociale opleidingen van het ROC verteld over autisme.

Integreren in thuissituatie

De studenten krijgen geen huiswerk, maar het is wel de bedoeling dat ze het geleerde in hun dagelijks leven integreren. Regina vertelt dat de trainers over de vorderingen van de studenten rapporteren aan hun begeleiders. Daarnaast vindt de academie het belangrijk dat bijvoorbeeld partners of eventueel ouders worden betrokken. ‘Die weten dan ook waar we hier aan werken en kunnen de studenten in hun thuissituatie stimuleren.’

Uitstromen

Als de studenten zelf vinden dat ze zijn uitgeleerd, stromen ze uit bij de academie. ‘Meestal naar vrijwilligerswerk, een baan, een andere opleiding of een vorm van dagbesteding’, aldus Regina. Student Mark werkt al vijftien uur per week, en vaak meer, bij een postbedrijf (administratie en sorteren). Daarnaast is hij een voetballiefhebber: hij speelt zelf zaalvoetbal en gaat graag naar wedstrijden van PEC Zwolle. ‘Maar ik zou ook nog wel een extra hobby willen hebben’, peinst hij. ‘Ik heb echter nog niet een goede andere vrijetijdsbesteding gevonden, dus dat is nog iets om aan te werken op de academie.’

Lees het hele artikel in Activiteitensector van oktober >>