Uit berekeningen van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse gemeenten (King) in samenwerking met de Volkskrant blijkt dat de overheveling van taken vooral de armste gemeenten treft. Omdat deze met de decentralisatie veel nieuwe taken erbij krijgen, kampen met een vergrijzende bevolking en al in een slechte financiële positie zitten. Ook wordt duidelijk dat niemand weet hoe groot het probleem is. Gemeenten hebben geen idee hoeveel zorg ze moeten gaan verlenen, hoe zwaar die zorg is en hoeveel geld ze daarvoor krijgen van het kabinet.
Dossier Transitie
Gemeenten worden in 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben zij nu ook al, een deel nemen zij over van de Rijksoverheid. In het dossier Transitie verzamelt Zorg + Welzijn alle artikelen over de veranderingen door de decentralisatie. Lees hier het dossier>>
De Volkskrant publiceert vandaag een uitgebreid artikel over het onderzoek. VNG-voorzitter Jantine Kriens pleit er nogmaals voor om de bezuiniging, die het kabinet wil toepassen bij de overdracht van taken, vooralsnog niet door te voeren: ‘Het kabinet legt het financiële risico bij de gemeenten’, zegt Kriens in de Volkskrant. ‘Gemeenten kunnen op grond hiervan onvoldoende garanties geven aan cliënten en zorgaanbieders. Het Rijk kan aan deze onzekerheid een eind maken door de korting niet toe te passen op de cliënten, zolang die vallen onder het overgangsrecht.’
Financiële onduidelijkheid
Volgens Kriens kunnen de nieuwe colleges van burgemeester en wethouders – die nu overal worden gevormd – door die financiële onduidelijkheid nauwelijks anticiperen op wat er op hen afkomt. Staatssecretaris Van Rijn laat weten dat volgens hem van financiële onduidelijkheid geen sprake is. Gemeenten krijgen volgend jaar een budget dat, aldus Van Rijn, ‘gebaseerd is op cijfers van wat per gemeente op dit moment wordt uitgegeven aan AWBZ’. De verdeelsleutel voor de jaren daarna wordt nog onderzocht. Daarbij wordt ook gekeken naar de gevolgen van de vergrijzing. ‘Met de uitkomsten daarvan houden we rekening bij de verdeling van het geld.’ De bevindingen van het gemeentelijk onderzoeksbureau King vindt Van Rijn ‘een waardevolle bijdrage van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor een nieuw verdeelmodel.’
Opstapeling problemen
Vooral in het noorden en oosten van Nederland, in Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg zullen de problemen zich opstapelen, blijkt uit het onderzoek van King en de Volkskrant. In de Randstad lopen gemeenten relatief weinig risico, vanwege de jongere leeftijdsopbouw van de inwoners en een betere financiële positie.
De onderzoekers filterden bijna vijftig gemeenten uit die financieel zeer zwak staan en verhoudingsgewijs veel taken krijgen overgedragen van het Rijk. Lees het artikel in de Volkskrant.
Het artikel is enigszins ongenuanceerd en fungeert vooral als roeptoeter voor degenen die de overdracht van zorgtaken naar gemeenten niet zien zitten danwel tegen de bezuinigingen zijn.
Allereerst de veronderstelde cumulatie van problemen bij de ‘arme’ gemeenten. En dat ze nog niet weten wat het budget zou zijn. In het Volkskrantartikel wordt staatssecretaris Van Rijn geciteerd die zegt dat van onduidelijkheid voor volgend jaar geen sprake is. ‘Gemeenten krijgen dan een budget gebaseerd op de cijfers van wat per gemeente nu uitgegeven wordt aan de AWBZ.’Kortom, ‘vergrijsde’ gemeenten krijgen relatief meer geld.
Dat het budget voor de langdurige zorg omlaag gaat, weten we al lang. Vandaar dat vele zorginstellingen en gemeenten bezig zijn de (thuis-)zorg slimmer en goedkoper te organiseren. Daar moet men vooral nú mee beginnen en niet tot 2015 wachten. Onderzoek toont aan dat d.m.v. de zgn. keukentafelgesprekken meer mogelijk is qua beroep op de ‘eigen kracht’ en de omgeving, zodat zorgkosten kunnen worden bespaard.
Niettemin is het een forse operatie die niet onderschat mag worden! Probleem daarbij is dat het wetgevingstraject Wmo/AWBZ nog loopt en de uitvoeringsregels nog niet vastgesteld zijn. Kortom, nog veel werk aan de winkel, zowel voor Van Rijn als voor de gemeenten.
Huilen dat het zo moeilijk is en de problemen aan de ander liggen, helpt niet (meer)…. Wat zeker niet helpt is dat zorgbehoevenden in angst komen te zitten vanwege de invoeringsdiscussies.