Door Ellen van der Loo – Het rapport, opgesteld door de Landelijke Organisatie Sociaal Raadsliedenwerk (LOSR), signaleert een groot aantal knelpunten bij de invordering van schulden. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt grotendeels bij de overheid, vindt Saskia Noorman-den Uyl, voorzitter van de LOSR (foto).
Inconsistente wetgeving
‘De wetgever moet de mensen die op het minimum zitten beschermen. Dat doet hij niet’, zegt Noorman-den Uyl. De Rijksoverheid, de Belastingdienst, de Belastingdienst/toeslagen en gemeenten valt alle verwijten te maken van een onzorgvuldige behandeling van mensen met schulden. ‘Het Rijk is verantwoordelijk voor de inconsistente wetgeving. Zo kunnen de Belastingdienst en de Belastingdienst/toeslagen de regels voor de beslagvrije voet ontduiken en een te hoog beslag opleggen.’
Gemeenten
Gemeenten passen regels voor de beslagvrije voet ook niet goed toe, bijvoorbeeld als het gaat om het verrekenen van een bijstandsuitkering met bijverdiensten. Als het beslag op de uitkering vervolgens te hoog uitpakt, houden mensen te weinig over om van te kunnen leven.
Deurwaarders
Ook deurwaarders krijgen de nodige kritiek in het rapport. ‘Sommige zaken zijn gewoon niet goed geregeld. Daar spreken wij de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders op aan’, zegt Noorman-den Uyl. Maar er zijn ook schuldeisers die zich niet correct opstellen. ‘Denk bijvoorbeeld aan grote organisaties als Eneco en Nuon. Deze energiebedrijven rekenen incassokosten die drieënhalf keer zo hoog zijn als wat een rechter zou toestaan.’
Verschuilen
Deurwaarders stellen de hoogte van beslagvrije voet vaak niet goed vast. Noorman-den Uyl: ‘Ze verschuilen zich achter de klant. Die zou het inkomen dan niet goed hebben opgegeven. Maar voor gewone mensen zijn al die formulieren niet te volgen. Wij pleiten ervoor dat deurwaarders in heldere taal aangeven wat ze doen en wat de rechten en plichten van de mensen zijn.’
Vogelvrij
Kunnen mensen met schulden zich wel weren tegen dit soort praktijken? ‘Ja’, zegt Noorman-den Uyl, ‘als je weet waar je recht op hebt, bijvoorbeeld met ondersteuning van een sociaal raadsman, kun je je recht wel halen. Maar als je dat niet precies weet, ben je vogelvrij.’
En nu verder
Het rapport Mensen met schulden in de knel is door Saskia Noorman-den Uyl aangeboden aan staatssecretaris Aboutaleb (SZW). Hij noemt de conclusie uit het rapport ‘onthutsend’. Aboutaleb zegde toe om voor de zomer terug te komen met een integrale opvatting van de regering over de 34 aanbevelingen die in het rapport worden genoemd. Integraal, want over de schuldenproblematiek gaat niet alleen zijn eigen departement, maar ook dat van Economische Zaken, Financiën en Justitie.
