De afgelopen jaren zijn er verschillende actieprogramma’s gestart om de wachtlijsten in de ggz te verminderen. Maar ondanks die actieprogramma’s zijn de wachtlijsten eerder gegroeid dan gedaald. De laatste jaren was er een grotere toestroom naar de ggz, met name naar de lichtere vormen van zorg. Hierdoor is de toegang tot de specialistische zorg onder druk komen te staan.

GGZ uit de knel

In het rapport “GGZ uit de knel” heeft het Trimbos-instituut een analyse gemaakt van de ‘uitdagingen in de ggz’ aan de hand van interviews met professionals, bestuurders, wetenschappers en door onderzoek naar veelbelovende experimenten en praktijkvoorbeelden. Conclusie: een transformatie van de ggz is nodig. Van repareren en behandelen achteraf, naar voorkomen van problemen en versterking van de mentale gezondheid in de samenleving.

Preventieprogramma in gemeenten verplicht

Het ministerie van VWS heeft inmiddels het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) tot stand gebracht, ondertekend door GGD GHOR, ZN en VNG. Dit akkoord moet het fundament zijn van een stevige lokale aanpak. Eind volgend jaar moeten alle gemeenten een breed preventieprogramma hebben. Zo niet, dan moet de gemeente verantwoording afleggen bij Van Ooijen en de ministers Kuipers en Helder. ‘De handtekening van de VNG verplicht hen tot uitvoering’, zegt staatssecretaris van VWS, Maarten van Ooijen. ‘Het is niet vrijblijvend. En ik ben politiek aanspreekbaar.’

Preventie

Om aan de explosieve vraag naar mentale zorg tegemoet te komen worden dus stappen gezet . Preventie van mentale problemen zijn daarbij belangrijk en de gemeenten moeten daarin hun taak pakken. Ruth Peetoom, voorzitter van brancheorganisatie De Nederlandse GGZ hamerde al eerder op meer preventie, maar ook een gezondere samenleving door minder prestatiedruk. ‘Het leven is niet gemakkelijk, maar de oplossing ligt niet altijd bij de gezondheidszorg. We kunnen ook meer inzetten op de veerkracht van mensen.’

MIND US gaat mentale klachten jongeren te lijf

Ook Stichting MIND US – bevordering van de mentale gezondheid van jongeren – pleit voor meer preventie én minder prestatiedruk voor jongeren in de samenleving. 1 op de 7 jongeren tussen de 12 en 25 jaar heeft last van depressieve gedachten. 1 op de 3 ervaart een grote vorm van prestatiedruk. Tegelijkertijd krijgt slechts 20 procent van de jongeren met psychische problemen nu de juiste zorg. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat 75 procent van de psychische problemen bij volwassenen hun oorsprong vindt vóór het 25ste levensjaar.

Nog een belangrijke verandering voor de hulpverlening komt van de auteurs van het boek ‘In gesprek met jongvolwassenen.’ Volgens hen zit de hulpverlening aan jongeren vast in medisch denken. ‘Dat leidt niet tot genezing van jongeren, maar tot meer ziekte, meer suïcide en koude zorg.’ Aldus een van de auteurs Wico Mulder, jeugdarts, met als specialisatie maatschappij en gezondheid.