‘Fysieke en psychische mishandeling komen in instellingen relatief vaker voor dan seksueel misbruik’, zegt Nynke Heeringa van kenniscentrum Vilans op basis van buitenlands onderzoek. ‘Toch wordt aan seksueel misbruik meer aandacht besteed. Cijfers over hoe vaak grensoverschrijdend gedrag voorkomt in een instelling, zijn niet eensluidend. Meldingen zeggen lang niet altijd iets over hoe vaak en welke vormen van misbruik daadwerkelijk voorkomen.’

Oppervlakte
Het “Verbetertraject preventie grensoverschrijdend gedrag en mishandeling” moet zowel grensoverschrijdend gedrag aan de oppervlakte brengen als dat er iets mee wordt gedaan. Het verbetertraject is onderdeel van het project ‘Werken aan sociale veiligheid’, dat Vilans, MOVISIE en Platform VG in opdracht van het ministerie van VWS uitvoeren.

Verwaarlozing
Uit de vergelijking van onderzoeken blijkt, aldus Nynke Heeringa, dat verschillende definities worden gebruikt. Onder grensoverschrijdend gedrag vallen vormen als fysiek misbruik (te hard beetpakken, slaan), psychisch misbruik (schelden, intimideren), maar ook verwaarlozing en geen hulp bieden bij het eten of de toiletgang. Andere vormen zijn financiële uitbuiting, en natuurlijk seksueel misbruik. ‘Uit buitenlands onderzoek blijkt dat misbruik vooral aan het licht komt als cliënten er zelf over vertellen’, zegt Heeringa. ‘Opvallend is dus dat het thema niet door medewerkers wordt aangedragen.’

Ogen sluiten
Misbruik is lastig te traceren. ‘Veel grensoverschrijdend gedrag is heel subtiel en sluipend. Het is bijvoorbeeld niet altijd goed te onderscheiden of het om plagerij of pesten gaat. En belangrijk: het is voor veel medewerkers moeilijk te erkennen dat het in de eigen organisatie voorkomt’, zegt Heeringa. ‘Het is iets wat je liever niet wilt zien. Daardoor sluit je misschien eerder je ogen.’

Gespreksonderwerp
Het verbetertraject is erop gericht om grensoverschrijdend gedrag en mishandeling zoveel mogelijk te voorkómen. Onder meer door het een gespreksonderwerp te maken in de organisatie en tussen medewerkers en cliënten. Heeringa: ‘Erkenning is een eerste vereiste. Vervolgens ligt de focus niet op de persoon, maar op een groter geheel van factoren. Bijvoorbeeld de cultuur op de afdeling, de competenties van medewerkers en de stijl van leidinggeven.’

Signalenlijst
In oktober begint het verbetertraject met enkele pilots in organisaties in de gehandicaptenzorg. Op een aantal locaties van instellingen voor gehandicaptenorganisaties gaan medewerkers en leiding ermee aan de slag. Van de organisatie wordt een sterkte-zwakteanalyse gemaakt, er wordt een signalenlijst en een format voor een meldingsprocedure ontwikkeld. De betrokken organisaties krijgen intensieve beleiding van de kenniscentra.

Voor meer informatie over het Verbetertraject Preventie Grensoverschrijdend gedrag en Mishandeling in de gehandicaptenzorg kunt u contact opnemen met Nynke Heeringa.

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Bron: Foto: stock.xchng