Jonkers: ‘Veel ouderen die slachtoffer zijn van mishandeling in welke vorm dan ook, zullen dit niet snel melden. Aan de ene kant omdat ze zich schamen, aan de andere kant omdat ze door te melden aangeven dat ze kwetsbaar zijn en het zelf niet meer kunnen oplossen. Het is natuurlijk ook enorm moeilijk om als ouder te moeten vertellen dat bijvoorbeeld je eigenkind of schoonzoon je iets aandoet.’
Meldcode
Daarom is het van belang dat hulpverleners weten hoe ze ouderenmishandeling kunnen herkennen en wat ze moeten doen als ze ouderenmishandeling signaleren. Om handvatten te bieden die aangeven hoe te handelen, is er de verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode is in feite een vijfstappenplan:
- Signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling in kaart brengen.
- Overleggen met collega’s en zo nodig ook overleggen met Veilig Thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling of met een letseldeskundige.
- Gesprek voeren met de cliënt of met de ouders.
- Aard en ernst van het huiselijk geweld of de kindermishandeling wegen. Bij twijfel overleggen met Veilig Thuis.
- Beslissen: hulp organiseren of melden.
‘Iedereen die met zijn voeten in de klei staat en kennis heeft van wat ouderenmishandeling is, kent een situatie van ouderenmishandeling’, zegt Marianne van der Krans van Veilig Thuis. Lees meer >>
Toetsing
Jonkers: ‘Voor de tweede keer gaan we als inspectie toetsen of de meldcode bekend is in het werkveld en of deze ook wordt toegepast. In 2014 hebben we ook een grote toetsingsronde gedaan en daaruit bleek dat er een grote variatie was. In sommige sectoren hadden hulpverleners de meldcode goed in beeld, maar in andere sectoren, zoals de ouderenzorg, nog niet. We verwachten en hopen dat uit de nieuwe toetsing blijkt dat de bekendheid met en het handelen naar de meldcode aanzienlijk verbeterd zijn alle sectoren.’
Steekproefbezoek
De toetsing bestaat uit verschillende onderdelen. In eerste instantie worden telefonische interviews afgenomen in verschillende sectoren en op verschillende locaties. Jokers: ‘We bellen allerlei uitvoerende professionals die we een vragenlijst afnemen. Vervolgens doen we naar aanleiding van de belronde steekproefbezoeken om te controleren of wat men verteld heeft zichtbaar is in de praktijk.’ Bij de steekproefbezoeken worden bijvoorbeeld dezelfde vragen gesteld aan andere medewerkers om na te gaan of het geschetste beeld klopt, wordt aan managers gevraagd hoe de meldcode geïmplementeerd is in de organisatie en of de meldcode wordt toegepast. Op basis van deze informatie wordt een rapportage opgesteld die in januari 2017 af zal zijn.
Het taboe rondom het financieel misbruik van ouderen moet verbroken worden. Dat vindt staatssecretaris Martin van Rijn. Daarom startte onlangs een campagne om financieel misbruik tegen te gaan en bespreekbaar te maken. Lees meer >>
Wijkteams
Jonkers onderstreept de belangrijke rol die wijkteams en wijkverpleegkundigen kunnen vervullen. ‘Zij zijn degenen die echt achter de voordeur komen bij mensen. Daardoor zien ze vaak meer van een sociaal systeem waarin mensen moeten leven. Dit maakt dat zij degenen zijn die goed zicht hebben op geweld of misbruik in een afhankelijkheidsrelatie. Daarom is het zo belangrijk dat juist zij hier extra alert op zijn.’
Mishandeling is nooit acceptabel
Jonkers erkent dat juist het feit dat deze professionals achter de voordeur komen, hen soms voor enorme dilemma’s zal plaatsen. Daarom heeft ze het volgende advies: ‘ Volg de meldcode altijd, ook als je twijfelt. Mishandeling op welke wijze dan ook is nooit acceptabel. Bedenk ook: als er sprake is van geweld in afhankelijkheidsrelatie, kan het zo zijn dat geweld zich niet op één, maar op meerdere personen richt. Dan heb je als hulpverlener maar één taak en dat is de situatie doorbreken. Je kunt je ogen daar niet voor sluiten.’
