Vraag het aan een woonconsulent, verhuurmedewerker of buurtbeheerder in probleemwijken met veel sociale huur en je hoort vaak hetzelfde: woningcorporaties merken dat de kwetsbaarheid onder hun huurders toeneemt. De zorgkant van hun werk vraagt meer aandacht dan voorheen. ‘Een portiek waarin voornamelijk hulpbehoevende ouderen, alleenstaanden met problemen en mensen met een beperking wonen, is helaas geen uitzondering meer’, zegt Marnix Norder.

Woonoverlast probleemwijken

En dat baart woningcorporaties zorgen. In zo’n portiek neemt het sociale ‘cement’, het vermogen om bij elkaar een oogje in het zeil te houden bijvoorbeeld, af. Norder: ‘We moeten oppassen dat er niet opnieuw probleemwijken ontstaan.’ Probleemsituaties komen vaak pas aan het licht als er overlast ontstaat. Sinds enkele jaren zien woningcorporaties de overlast veroorzaakt door huurders die ernstig in de war zijn, toenemen. Mensen verwaarlozen hun woning, vervuilen, vereenzamen, veroorzaken geluidsoverlast of vormen zelfs een direct gevaar voor de buurt, blijkt uit de Aedes Corporatiemonitor Personen met verward gedrag, die in september 2017 voor de tweede keer werd gepubliceerd. Anders dan je misschien zou verwachten, is de woningcorporatie vaak de eerste die het hoort als er wat aan de hand is. ‘Woningcorporaties maken mee dat een oudere huurder met dementie ’s nachts in paniek over de gang loopt, op zoek naar een overleden echtgenote’, vertelt Norder. ‘Of dat iemand een briefje ophangt dat de gaskraan opengaat. Dat is niet alleen heel erg voor diegene zelf, maar ook voor de buren.’

Veiligheid is meer dan alleen criminaliteit en overlast. Marc Schuilenburg: ‘Het gaat ook over sociale cohesie. Door alleen te beboeten, verbieden en bestraffen, verzwakt de sociale cohesie en daarmee de positieve veiligheid in de wijk.’ Lees meer >>

Maatwerk

Voor dit soort vraagstukken zoeken woningcorporaties oplossingen. Hoe ze woonoverlast effectief kunnen aanpakken bijvoorbeeld, en wat precies hun rol is in dit soort situaties. Ze kijken ook hoe ze hun bestaande en nieuwe woningen zo comfortabel mogelijk kunnen maken voor ouderen, ze denken na over waar ze het beste een vluchteling-gezin kunnen huisvesten, en dan liefst niet in dezelfde straat waar vorige week al een vrijgekomen woning naar een GGZ-patiënt ging. ‘In onze Woonagenda, een overzicht van onze prioriteiten voor de komende vier jaar, noemen we dit maatwerk-wonen’, vertelt Norder. ‘We willen maatwerk leveren voor de huurders waar meer aan de hand is. Dat kunnen we natuurlijk niet alleen. We willen met gemeenten, zorgorganisaties en opvanginstellingen oplossingen bedenken voor mensen die zorg of begeleiding aan huis nodig hebben’, zegt Norder.

Woonvisie probleemwijk

Marnix Norder hamert erop dat gemeenten en provincies een gedegen, samenhangende visie op wonen, welzijn en zorg moeten hebben. ‘In woonvisies ontbreekt de zorgkant nu te vaak.’ Zo’n document is niet verplicht, maar wel nuttig. In een woonvisie staan de doelstellingen op het gebied van wonen. Als er in een gemeente een woonvisie is, dan is het maken van prestatieafspraken verplicht. Woningcorporaties en gemeenten zouden gebaat zijn bij wat meer speelruimte om in te spelen op vragen van woningzoekenden, vindt Norder. ‘Door de strenge regels voor woningtoewijzing is het moeilijk om kwetsbare huishoudens gespreid en passend te huisvesten. De relatie tussen inkomen en huisvesting is geheel terecht. Maar we moeten óók kijken naar de sociale situatie.’ Soms kan het goed zijn om huishoudens met een wat hoger inkomen in een kwetsbare wijk te huisvesten. Of de mogelijkheid om een oudere bewoner met een goed pensioen een sociale huurwoning te kunnen toewijzen in de buurt van het verzorgingshuis waar de echtgenoot woont. Norder: ‘In zo’n geval moet een woningcorporatie gewoon ja kunnen zeggen. We moeten niet in regeltjes verzanden.’

Lees het hele artikel in Sociaal Bestek van oktober/november >>