Gemeenten steken veel energie en geld in het voorkomen van schulden en effectievere schuldhulpverlening, onder andere via wijkteams. Deze kosten en investeringen zijn hoger dan de bijdrage die gemeenten van het Rijk krijgen voor deze wettelijke taak.
Maar ondanks deze inzet ziet het sociaal werk dat het huidige stelsel van schuldhulp mensen belemmert om uit de schulden te komen. En nog erger: het veroorzaakt meer, hogere en nieuwe schulden. Een andere opstelling van de rijksoverheid is volgens VNG, Divosa, NVVK en MOgroep daarom urgent.
Marijke Vos, voorzitter MOgroep: ‘Armoede en schulden zijn urgente maatschappelijke problemen. Het stelsel voor schuldhulpverlening is een ramp. Wijkteams kunnen het niet aan. Schuldhulpverleners ook niet. Schulden lopen op. Het is nu tijd om echt stappen te zetten. Het Rijk is aan zet.’
Ook de Nationale ombudsman maakt zich zorgen over de schuldhulpverlening. In oktober vorig startte hij daarom een onderzoek naar de ervaringen van burgers die in de schuldhulpverlening zitten. Lees meer >>
De vier organisaties stellen in hun pamflet ‘Naar een betere Aanpak van Schulden en Armoede’ onder andere de volgende maatregelen voor:
Rijksoverheid als schuldeiser
De voorrangspositie en andere bijzondere incassobevoegdheden van het Rijk en andere publieke instellingen moet beperkt worden. Daarnaast moet de beslagvrije voet gehandhaafd en simpeler worden. Ook afschaffing van bronheffing en de mogelijkheid voor een aanvullende ziektekostenverzekering tijdens het minnelijk schuldhulptraject staat op het lijstje, evenals de wettelijke belemmeringen voor het saneren van vorderingen zoals CJIB-boetes en fraudevorderingen bij uitkeringen.
Voorkomen van schulden
De organisaties zetten ook in op het voorkomen van schulden. Onderwijsprogramma’s kunnen kinderen bijvoorbeeld leren omgaan met geld. En het sociaal werk vraagt al langer om een wettelijk breed moratorium en een brede toegang tot het beslagregister voor de reguliere incasso en de schuldhulpverleners op grond van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs).
Meer budget
Gemeenten geven jaarlijks veel meer uit aan bijzondere bijstand dan zij aan budget van het Rijk ontvangen, blijkt uit recent Divosa-onderzoek. Daarom vragen VNG, Divosa, NVVK en MOgroep voldoende budget voor beschermingsbewind en de wettelijke mogelijkheid voor gemeenten om een rechter te adviseren bij een aanvraag voor beschermingsbewind.
Bijzondere bijstand
Ook de recente vluchtelingenproblematiek maakt een toereikend budget voor bijzondere bijstand noodzakelijk. Steeds vaker verwijst de wetgever bij invoering van nieuwe regelingen naar de bijzondere bijstand als een ‘logische’ demping voor (onvoorziene) inkomenseffecten voor inwoners.
De Rijksincassovisie die staatssecretaris Klijnsma maandag 4 april naar de Tweede Kamer stuurde is volgens die vier organisaties slechts een eerste abstracte stap naar een betere aanpak van armoede en schulden.
