Sinds het verschijnen van het SER-advies ‘De Winst van Waarden’ in 2001 wordt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) algemeen opgevat als ‘een streven naar waardecreatie op drie dimensies: profit, people en planet, waarbij dialoog en verantwoording naar de omgeving centraal staan’.

Zoals ook in de verschillende programmaonderdelen op Wereldz. te beluisteren viel, heeft MBO belangrijke voordelen voor het bedrijfsleven. Het is goed voor het imago en werknemers zelf willen binnen hun werk maatschappelijk betrokken kunnen zijn. Rinnooy Kan signaleerde dat de betrokkenheid van bedrijven meer structurele vormen lijkt aan te nemen en dat er nadrukkelijker beleid wordt ontwikkeld om sponsoring en partnerships bij de eigen bedrijfsfilosofie te laten aansluiten. Graag zou hij zien dat Nederlandse ondernemingen dergelijke activiteiten naar Amerikaans voorbeeld verder uitbouwen. ‘Daar is in Nederland nog een wereld te winnen.’

Workshops en lezingen
In een voormalige fabriekshal van Stork kregen de circa achthonderd bezoekers van Wereldz. een uitgebreid zalen- en beursprogramma voorgeschoteld. Op de Beursvloer presenteerden meer dan zeventig organisaties zich met stands en/of presentaties. Een van de starters was Vereniging NOV, die inging op de mogelijkheden om werktijdverkorting te benutten voor vrijwilligerswerk onder werktijd. De vraag hierbij is onder welke voorwaarden en hoe lokale vrijwilligerscentrales dat kunnen faciliteren. Binnenkort start hierover een discussieforum.
Het zalenprogramma bood onder andere een interactief programma in het kader van het MBO-Stimuleringsprogramma van MVO Nederland, waar organisaties en bedrijfsleven met elkaar spraken over thema’s als leefbaarheid, de waarde van MBO, eenzaamheid/vergrijzing en participatieondernemende bewoners of buurteconomie. Naast uitwisseling van kennis en praktijkervaringen werden afspraken gemaakt voor vervolggesprekken en samenwerking. Juist op het gebied van buurteconomie is nog een wereld te winnen. Daarnaast was er een programma rond coaching en mentoring, waarbij experts hun kennis presenteerden en coaches en jongeren hun ervaringen met coachprojecten vertelden.

Maatschappelijke stage
Een nog vrij onontgonnen terrein met betrekking tot MBO is de combinatie maatschappelijke stage en bedrijfsleven. In een derde programmaonderdeel gingen het ministerie van OC&W, MOVISIE, Matchpoint en Fortis Foundation Nederland in op de vraag hoe het bedrijfsleven bij de stage kan worden betrokken, onder meer met een workshop over ‘what’s in it’ voor het bedrijfsleven.
Belangrijke partners in de maatschappelijke stage zijn gemeenten, scholen, maatschappelijke instellingen en vrijwilligersorganisaties. Maar ook steeds meer bedrijven willen een bijdrage leveren aan de samenleving en zijn betrokken bij vrijwillige inzet voor de maatschappelijke stage. Zo kan het bedrijfsleven een rol spelen door leerlingen tijdens zo’n stage te begeleiden of door het beschikbaar stellen van faciliteiten of middelen.

Meerwaarde
De combinatie scholen, maatschappelijke organisaties en bedrijven heeft meerwaarde voor alle partijen. Zo kunnen bedrijven er hun sociale verantwoordelijkheid en betrokkenheid mee vormgeven. ‘Zowel leerlingen als werknemers ontwikkelen in de stage competenties die in de schoolbanken of op kantoor niet nodig zijn’, aldus Annette van den Bosch van MOVISIE.
Voor (maatschappelijke) organisaties kan samenwerking met het bedrijfsleven extra nieuwe vrijwilligers opleveren, als begeleiders van de jongere of als ondersteuners in de uitvoering. Extra handen kortom, en wellicht nieuwe denkkracht. ‘Verschillende werelden bij elkaar brengen levert vaak meer activiteiten op, kennisoverdracht, meer promotie en toegang tot middelen.’
Een mooi voorbeeld is het Esprit College in Amsterdam, waar vmbo-leerlingen in hun maatschappelijke stage gehandicapte mensen hielpen kerststukjes te maken. Ze werden daarbij begeleid door mensen uit het bedrijfsleven. Illustratief is de beleving van zowel de leerlingen als hun begeleiders: ‘Je weet niet wat je te wachten staat”, vertelt een leerling. “Maar toen ik bezig was, vond ik het leuk.’ Maar ook de werknemers blijken het leuk te vinden samen met jongeren iets te doen, met ze te praten over wat hen bezighoudt, tips te geven, en daarmee van toegevoegde waarde te kunnen zijn. En niet te vergeten de derde partij: de gehandicapten hadden een onvergetelijke middag!

Randvoorwaarden
Het bedrijfsleven inschakelen kan makkelijk zijn, maar brengt wel een extra partner in het spel, met een andere cultuur, werktempo en tijdshorizon. Uit de pilots komen dan ook een aantal aandachtspunten naar voren. Zo moeten maatschappelijke en vrijwillige organisaties ervoor zorgen te allen tijde bereikbaar (e-mails beantwoorden, zorgen dat iemand de telefoon aanneemt) en resultaatgericht te zijn. Bovendien hebben bedrijven vaak andere patronen en ideeën om activiteiten in te vullen. ‘Daar moet je voor open staan en niet iedere keer roepen: nou nee, dat kan hier niet. Wat veel bedrijven ook enorm waarderen is een (symbolische) tegenprestatie: een kaartje, een persoonlijk bedankje.’
Bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke organisaties spreken vaak een verschillende taal. Daarom moeten organisaties die willen participeren in de maatschappelijke stage duidelijk voor ogen hebben waarom ze met jongeren en maatschappelijke stage aan de slag willen. ‘Bedenken wat je als organisatie nodig hebt en aan welke activiteiten het bedrijfsleven daadwerkelijk kan bijdragen. Hoe concreter hoe beter.’
Belangrijk is ook een bedrijf te zoeken dat past bij het imago en de cultuur van je organisatie of school. Dat kan via eigen contacten (bestuur, ouders), maar natuurlijk ook via de stagemakelaars.

Stimuleringsprogramma
De nieuwe programmamanager MBO van MVO Nederland, Eerde de Swart, sloot Wereldz. af met het presenteren van ‘Verbinden en Versterken’, een driejarig programma dat vooral is gericht op het stimuleren en verder professionaliseren van MBO in Nederland. Alle bezoekers kregen na afloop de eerste Wereldz-Gids mee, met daarin een overzicht van meer dan zeventig spelers in het MBO-veld, hun good practices en allerlei tips.

Meer informatie: www.wereldz.nl

Dit artikel is in juli 2009 verschenen in Vakwerk, het vakblad voor vrijwilligers