Simone de Bruin, zorgonderzoeker bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzocht samen met drie collega’s hoe dementie de maatschappelijke participatie beïnvloedt. Zo verminderen sociale contacten, blijkt uit de resultaten. De beperkingen die dementie met zich meebrengt zorgen er bijvoorbeeld voor dat je niet makkelijk een gesprek aan kunt gaan of dat  vrijwilligerswerk niet meer lukt. Ook kun je met dementie niet altijd meer meedoen met het verenigingsleven.

Weerstand

Dagbesteding is een van de belangrijkste vormen van ondersteuning. Toch maakt slechts 7 procent van de circa 260.000 mensen met dementie in Nederland gebruik van een voorziening voor  dagbesteding en ontmoeting. ‘Dat dit er niet meer zijn komt onder andere doordat mensen met dementie weerstand voelen tegen zo’n voorziening’, zegt De Bruin in AS (Maandblad voor de activiteitensector).

Handwerken

Uit het onderzoek blijkt dat voorzieningen voor reguliere dagbesteding (bijvoorbeeld dagbesteding in een verzorgingshuis of woon-zorgcentrum) niet altijd aansluiten bij de wensen en behoeften van de mensen met dementie. ‘Op de reguliere dagbesteding staan vaak activiteiten op het programma als muziek luisteren, samen de krant lezen, tekenen, handwerken, gymnastiek, geheugentraining en  spelletjes doen. De meeste activiteiten worden aan grote groepen tegelijkertijd aangeboden en vinden binnen plaats, in een grote ruimte. Niet iedereen vindt dat leuk’, zegt de onderzoeker.

Het is niet vanzelfsprekend dat mensen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen. We moeten realistische verwachtingen hebben over het verloop van de ziekte, betogen twee psychogerontologen Debby Gerritsen en Yolande Kuin in een reactie op de speelfilm “Still Alice”. Lees hier meer >>

Zorgboerderij

En dan beslissen sommige mensen met dementie en hun mantelzorgers om af te zien van dagbesteding.  Of ze gaan zelf op zoek naar alternatieven.  En dat alternatief is volgens De Bruin de zorgboerderij. ‘Het activiteitenaanbod daar ziet er echt anders uit’, vertelt de onderzoeker die beide vormen van dagbesteding (in een reguliere instelling of op een zorgboerderij) in het onderzoek vergeleek. ‘Op de zorgboerderij hebben mensen veel ruimte en keuze.’

Participatie

Uit het onderzoek blijkt dat zowel de reguliere dagbesteding als dagbesteding op een zorgboerderij de participatie van mensen met dementie stimuleert. ‘De deelnemers krijgen meer sociale contacten en hebben het gevoel weer ergens bij te horen’, vat De Bruin samen. ‘Zorgboerderijen kunnen er aanvullend voor zorgen dat mensen met dementie het gevoel hebben dat ze weer een zinvolle bijdrage leveren aan de maatschappij. Sommigen denken zelfs dat zij vrijwilligerswerk of betaald werk uitvoeren.’

Eten

Een ander positief effect, dat al in eerder onderzoek werd gevonden bij deelnemers aan de activiteiten op zorgboerderijen, is dat zij beter eten. ‘Ze hebben een hogere energie- en vochtinname dan deelnemers aan de reguliere dagbesteding. Dat is een belangrijke bevinding, omdat ondervoeding en uitdroging veelvuldig bij mensen met dementie voorkomen’, zegt De Bruin. Verder zijn de mensen op een zorgboerderij meer buiten en bewegen ze meer.

Voorbeeld

De reguliere dagbesteding zou volgens de onderzoeker voorbeeld kunnen nemen aan het activiteitenaanbod op de zorgboerderij. ‘Leg bijvoorbeeld een moestuin aan of laat bewoners helpen met het groenonderhoud. Laat mensen zoveel mogelijk zinvolle taken uitvoeren zoals een maaltijd bereiden en samen eten.  Spreek mensen aan op wat ze nog wel kunnen en neem ze niet te veel uit handen’, adviseert ze.  ‘Het onderzoek laat zien dat mensen, afhankelijk van hun leeftijd, geslacht en achtergrond, verschillende behoeften hebben. Verscheidenheid in het aanbod is daarom zeker belangrijk.’

Lees het hele artikel van Femke van den Berg over het onderzoek naar dagbesteding in het maartnummer van AS (maandblad voor de Activiteitensector). Lees hier meer >>