Wie intensieve zorg draagt voor een familielid of iemand in de nabije omgeving heeft af en toe behoefte aan een adempauze. Respijtzorg biedt mantelzorgers de mogelijkheid hun zorgtaken even aan een ander over te laten. Roos Scherpenzeel, coördinator van het Expertisecentrum mantelzorg, een samenwerkingsverband tussen MOVISIE en Vilans, vergelijkt deze vorm van zorg met het serveren van een maaltijd in een restaurant.
Restaurant
‘Wij zijn ervan overtuigd dat respijtzorg essentieel is in het leven, net als eten. Eten is een basisbehoefte en geeft energie. Uit eten gaan in een restaurant – of thuis de cateraar laten komen – brengt eters in een ontspannen sfeer. En ontspanning is ook belangrijk om de zorg vol te kunnen houden,’ aldus Scherpenzeel. Net als in een restaurant zijn er meerdere gasten: de zorgvrager en de mantelzorger. Beiden moeten zich goed voelen bij respijtzorg.
Mantelzorgers
In de brochure Restaurant Respijt wordt aan de hand van de Piramide van respijtzorg het pad gevolgd van de mantelzorger en zorgvrager: van het onderkennen van de respijtbehoefte via het gebruik van respijtaanbod met als resultaat respijteffect. De kenmerken van dienstverlening die mantelzorgers belangrijk vinden, vormen een belangrijk uitgangspunt.
Vertrouwen
Het Expertisecentrum Mantelzorg onderzocht in het verleden samen met Mezzo, vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligers, wat mantelzorgers belangrijk vinden als het gaat om respijtzorg. ‘Voor een mantelzorger is het niet altijd makkelijk om de zorg over te dragen en gebruik te maken van respijtzorg. Als ondernemer is het belangrijk om dat te beseffen. Mantelzorgers moeten na de eerste keer denken: dit zit wel snor, hier wil ik vaker gebruik van maken. Respijtzorg heeft veel met vertrouwen te maken’, aldus Scherpenzeel.
Bewustwording
Hoewel uit onderzoek van het SCP blijkt dat 24 procent van de mantelzorgers zware hulp verleent, is respijtzorg nog niet zo bekend. ‘Je ziet soms dat er dagopvang is voor ouderen, maar dat die organisatie zichzelf niet ziet als aanbieder van respijtzorg voor mantelzorgers. Wanneer zij zich hiervan bewust worden, kunnen ze – vaak met weinig moeite – ook zorgen dat de mantelzorgers respijt ervaren. Bijvoorbeeld door openingstijden op mantelzorgers aan te passen en hen te betrekken bij het proces van de overdracht van de zorg.’
Brochure
Uit de brochure Restaurant Respijt blijkt dat zowel in langdurige als korte respijtzorg nog veel winst te behalen valt. Met sprekende voorbeelden uit de praktijk en duidelijke handvaten om organisaties te inspireren.
Bron: Foto: MOVISIE
Ik heb eens navraag gedaan naar de mogelijkheden, maar er toen van afgezien. Er waren kosten aan verbonden en het zou gedaan worden door een vrijwilliger die in de huishouding moest worden opgenomen. Naast de gesprekken die ik hierover heb gehad met de mantelzorgondersteuning, zou er nog een aparte intake moeten komen met de organisatie voor de respijtzorg. Bovendien was niet zeker of er een klik zou zijn met mijn zoons of voldoende kennis van autisme. Veel haken en ogen dus. Waar we behoefte aan hebben is gewoon de functie kortdurend verblijf (elders). Na een bezwaarprocedure bij jeugdzorg is dit uiteindelijk gelukt. Maar veel mantelzorgers houden het al lang voor die tijd voor gezien, omdat het veel te lastig is om de juiste hulp daadwerkelijk te krijgen. Hoe dit straks onder de WMO loopt moeten we afwachten. Ik heb geprobeerd daar gisteravond een klein beetje invloed op uit te oefenen in een bespreking met instellingen, Per Saldo en een vertegenwoordiger van de WMO-raad. Maar er verandert zoveel (met name door bezuinigingen) dat alleen al dit veel mantelzorgers tot wanhoop drijft.