De alleenstaande moeder scoort hoog in ‘negatieve’ lijstjes zoals armoede: Ruim driekwart van de eenoudergezinnen (en in 87 van de gevallen is dat een gezin met alleen een moeder) leeft op of onder de armoedegrens. En armoede versterkt weer de kans op eenzaamheid en isolement.
Netwerk maken voor alleenstaande moeder
Eva Yoo Ri Brussaard weet er zelf alles van. Toen ze op haar 22e ongepland zwanger werd, vertrok haar vriend en werd ze alleenstaande moeder. Ze studeerde nog en woonde op een studentenkamer. Beiden bleek niet te combineren met een zwangerschap en het alleenstaand ouderschap. Ze verhuist van Amsterdam naar Zwolle waar ze makkelijker een woning kan krijgen. ‘En daar zat ik. Zonder voldoende inkomen, met een flinke studieschuld, en zonder netwerk’, vertelt ze. Met allerlei baantjes scharrelt ze een inkomen bij elkaar en dat netwerk? Dat creëert ze zelf. In haar woonkamer begint ze bijeenkomsten met lotgenoten. Het is het begin van Single SuperMom.
24uurs hulp voor alleenstaande moeders
Hulp, steun en vriendschap – dat was de belangrijkste doelstelling bij de oprichting van de stichting in 2008. Ri Brussaard: ‘Elkaar steunen en helpen met bijvoorbeeld oppas of tips is zo belangrijk. Praktisch en emotioneel.’ Het zijn dan ook nog steeds belangrijke pijlers onder het inmiddels grootste netwerk voor alleenstaande moeders in Nederland. Zo is er een 24-uurs hulp voor alleenstaande moeders via een WhatsApp-groep, en zijn er in vrijwel alle steden speeldates en afspraken om samen te eten. Ri Brussaard: ‘Onderschat niet hoe eenzaam veel alleenstaande moeders zijn, zeker als ze er niet zelf voor hebben gekozen. En dat geldt voor de meeste vrouwen in ons netwerk.’
Stap voor stap
Al snel breidde Ri Brussaard haar werkterrein ook uit met workshops en trainingen. Zo ontwikkelde ze samen met psychologen, specialisten en andere ervaringsdeskundigen de training Durven Doen, waarbij een deelnemer stap voor stap uit haar isolement komt, weer perspectief krijgt en stappen zet richting economische zelfstandigheid. Ri Brussaard: ‘Deze training stimuleert moeders om na te denken over waar ze staan en waar ze naartoe willen. Die vragen stellen ze zichzelf vaak niet omdat ze alleen maar aan het rennen zijn, aan het overleven.’
Sociale kaart
Afgelopen jaar volgden zo’n tweeduizend alleenstaande moeders een training via Single SuperMom, dat grotendeels wordt gefinancierd vanuit (project)subsidies van ministeries en gemeenten. Bij de helft van hen leidde deze deelname tot een stapje hoger op de zogenoemde participatieladder: ze kwamen uit hun isolement, kregen weer zelfvertrouwen en vonden vrijwilligerswerk of betaald werk. ‘Bij de andere helft duurt het langer’, zegt Ri Brussaard. ‘Vaak hebben zij ook zwaardere hulp nodig omdat er bijvoorbeeld sprake is van psychische klachten of enorme schulden. Wij stimuleren ze dan om die stap te zetten.’ De gratis trainingen, die on- en offline te volgen zijn, worden soms ingezet als re-integratietraject. De stichting krijgt dan ook regelmatig vrouwen vanuit gemeenten doorverwezen, maar ook via wijkteams, huisartsen, de schuldsanering. ‘Eigenlijk is de hele sociale kaart bij ons betrokken’, zegt Ri Brussaard, ‘want wij weten als geen ander deze doelgroep te bereiken én hen in beweging te krijgen. Daar ligt onze kracht.’
Belangenbehartiger alleenstaande moeder
Met een achterban van bijna 40.000 vrouwen, is Ri Brussaard inmiddels ook uitgegroeid tot dé woordvoerder en belangenbehartiger van alleenstaande moeders. Haar boodschap aan politici en beleidsmakers: ‘Als je de positie van de kinderen wilt verbeteren, is het belangrijk dat het met de ouders goed gaat. Als die kampen met trauma’s, stress, schulden, dan zal geen enkel traject naar bijvoorbeeld economische zelfstandigheid succesvol zijn.’
Alleenstaande moeder uit de armoede
Neem kinderarmoede. Ri Brussaard: ‘Er bestaat niet zoiets als kinderarmoede. Kinderen zijn arm omdat de ouders arm zijn. Maar vrijwel al het geld dat besteed wordt aan bestrijding van armoede onder kinderen, gaat naar hulp in natura: een laptop, een fiets, een sportabonnement. Dat noem ik pleisters plakken. Het is even leuk, maar biedt geen structurele oplossing. Mijn boodschap: Investeer dat geld liever in de ouders.’ Werk kan een structurele weg uit de armoede zijn, maar zelfs dat niet altijd, weet Ri Brussaard, die ook vele ‘werkende armen’ in haar netwerk heeft: vrouwen met slecht betaalde kleine en tijdelijke contracten. Zij heeft zich met haar Single SuperMom dan ook aangesloten bij de FNV-campagne voor verhoging van het minimumloon naar 14 euro – waardoor ook de uitkeringen zullen stijgen.
Aanpakker
En zo zoekt Ri Brussaard constant naar samenwerkingspartners om haar boodschap uit te dragen en het leven van alleenstaande moeders – en hun kinderen – te verbeteren. ‘Ik ben een aanpakker’, zegt ze. ‘Door kansen te grijpen, hard te werken en hulp te vragen en te accepteren, heb ik een goed leven voor mij en mijn zoon weten te realiseren. Dat gun ik andere single moeders ook.’
