Anna van Deth is onderzoeker bij de afdeling Hulpverlening en Activering bij MOVISIE. Ze is auteur van het boek ‘Van zwerfjongere tot medeonderzoeker’, het  verslag van het participatief onderzoek binnen het project ‘Combating Youth Homelessness’. Van Deth was verantwoordelijk voor de werving, training en begeleiding van de interviewers, de ‘medeonderzoekers’. Ze wierf hiervoor elf ex-zwerfjongeren, in de leeftijd van 20 tot 28 jaar, van wie er acht daadwerkelijk aan de slag gingen als interviewer.

Heftige problematiek
Voor het onderzoeksproject werden in vier landen – Tsjechië, Portugal, Engeland en Nederland – in totaal zo’n 210 jongeren ondervraagd. Veel zwerfjongeren kampen met een heftige problematiek. Ze komen bijvoorbeeld vaak uit een gebroken familie, hadden meer te maken met geweld of mishandeling en hebben vaker ervaring met alcohol en drugs.

Respect
De medeonderzoekers leerden een rol te spelen bij wetenschappelijk onderzoek, waarbij ze zich verdiepten in de vraag: waarom worden jongeren dak- of thuisloos? Anna van Deth: ‘De ondervraagde jongeren bleken respect te hebben voor de medeonderzoekers omdat zij vergelijkbare ervaringen hadden. Effect was ook dat geïnterviewden meer de tijd namen, hoewel ze eigenlijk veel te druk met andere dingen waren. De medeonderzoekers bleken voor deze jongeren een voorbeeld te zijn, omdat zij als interviewer kwamen in plaats van als ex-cliënt.’

Rolmodel
Van Deth vertelt dat deelname aan de uitvoering van het onderzoek een duidelijk appèl deed op deze jongeren. ‘Ze voelden zich verantwoordelijk voor de kwaliteit van de interviews en dat vonden ze prettig. Ook was het goed voor hun zelfvertrouwen, doordat ze voor de zwerfjongeren werden gezien als rolmodel. Doordat ze ervaring kregen als interviewer, werden ze ook opener over hun eigen ervaringen als zwerfjongeren.’

Verwerking
Voor de ex-zwerfjongeren was de rol als medeonderzoeker een goede manier om nieuwe competenties te ontwikkelen en de eigen ervaringen te verwerken, stelt Van Deth vast. ‘Ze leerden door de interviews omgaan met tijd, tempo en communicatieve vaardigheden. Bovendien moest ze eigen kwetsbaarheid leren managen. De gesprekken met de zwerfjongeren deed ze iets. Het herinnerde ze aan hun eigen moeilijke periode en sommigen moesten daar een dag van bijkomen. Zo leerden ze als medeonderzoekers dichtbij te komen en weer afstand te nemen.’

Bijzonder
Anna van Deth kijkt terug op een ‘bijzonder traject’. De inzet van ex-zwerfjongeren als medeonderzoeker had voor hen zelf en voor ons een grote meerwaarde, concludeert ze. ‘We zagen ze tijdens het proces steeds opener worden, doordat zij verantwoordelijk waren voor de kwaliteit van de interviews. Ze groeiden daarin. Aan de andere kant betekende het dat wij zelf een deel van het onderzoek uit handen moesten geven. Het was voor ons nieuw om een onderzoekerrol op afstand in te nemen. Een aantal jongeren is nu een jaar later nog steeds bezig met de belangenbehartiging en participatie van zwerfjongeren. Indirect leerden ze door het onderzoek dus weer een rol in de maatschappij te spelen.’

Links: Combating Youth Homelessness; Maatschappelijke opvang en ‘Van zwerfjongere tot medeonderzoeker’

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Volg Zorg+Welzijn op Twitter >>

Bron: Foto: MOVISIE