Niet het aantal integrale wijkteams neemt vanaf 2015 toe, maar de domein- en doelgroepgerichte teams. ‘Je zou verwachten dat er meer integrale teams voor alleen de complexe vraagstukken komen, als de complexiteit van vragen van cliënten hoger wordt’, zegt Movisie-onderzoeker Silke van Arum. ‘Maar dat is niet zo, juist het aantal doelgroepgerichte teams neemt toe: bijvoorbeeld de jeugd- en gezinsteams.’ Voor het uitvoeren van de integrale aanpak vindt Van Arum het zorgelijk dat er steeds minder werk- en inkomenstaken door wijkteams worden gedaan.

Ontwikkeling wijkteams

In het rapport “sociale (wijk) teams opnieuw uitgelicht”, in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG, zijn de wijkteams in 242 gemeenten onder de loep gehouden. Er zijn meer teams bijgekomen, de teams zijn verder ontwikkeld en inmiddels ook echt bezig met de uitvoering van taken, waar in 2015 het wijkteam nog vooral bezig was met de ontwikkeling van het team. 78% van de gemeenten zegt tevreden te zijn over de wijkteams. Valt er nog wat te verbeteren?

Knelpunten

‘Er worden door gemeenten ook knelpunten genoemd, zegt Silke van Arum, onderzoeker bij Movisie. ‘Vooral de toegenomen complexiteit van vraagstukken en de zwaardere problematiek van cliënten worden genoemd. Het lijkt erop dat de teams met meer multiprobleemhuishoudens te maken krijgen. Dat zou kunnen doordat zij meer bij de wijkteams bekend zijn. Het kan ook zijn dat de gezinnen sneller naar de wijkteams worden doorverwezen.’

Wachtlijsten

Voor de sociale professional in het wijkteam leidt de complexere hulpvraag tot veel hogere werkdruk. Zouden wijkteams dan niet eerder moeten doorverwijzen naar specialistische hulp? ‘Dat gebeurt wel, maar in sommige gemeenten bemoeilijken de enorme wachtlijsten de doorstroming, ze lopen dan tegen een muur op’, zegt Van Arum, ‘en blijven ze zelf aan de gang om de cliënt te helpen.’ Er komen ook meer taken richting het wijkteam, die er voorheen niet waren, zegt Van Arum. Bijvoorbeeld omdat mensen in de ouderenzorg en in de ggz langer thuis wonen.

Bij- en nascholing

De vraag werpt zich al enige tijd op of de wijkteam professionals wel voldoende zijn toegerust voor hun complexe taken. ‘Professionals hebben steeds meer expertise en kennis nodig’, zegt Silke van Arum. De zogenoemde “T-shaped professional” wordt steeds meer ingezet, een specialistische beroepskracht, die naar buiten toe generalistisch wordt ingezet. Daarnaast zien gemeenten wel degelijk in dat professionals verder moeten worden opgeleid. Bij- en nascholing worden door gemeenten het meest genoemd om de kwaliteit van het wijkteam te verhogen.

Preventief werken

Aan preventief werken en de wijk in gaan, daar komen de wijkteams onvoldoende aan toe, blijkt uit het onderzoek. ‘Misschien moeten gemeenten de collectieve taken en voorzieningen toch iets anders organiseren,’ suggereert Silke van Arum. ‘Door deze taken bij de wijkteams weg te halen en bijvoorbeeld welzijnsorganisaties of vrijwillige organisaties er verantwoordelijk voor te maken. Dan Dat kan de druk op de wijkteams verlichten, die kunnen dan doorverwijzen naar collectieve voorzieningen van de welzijnsorganisaties in plaats van de hulp voor ieder individu te organiseren.’

Lees het rapport: “Sociale (wijk)teams opnieuw uitgelicht” op de website van Movisie>>