Twintig uur per dag werkt Ana Rădulescu momenteel aan de grens van Oekraïne en Roemenië. De voorzitter van de IFSW (International Federation of Social Workers) deelt de schrijnende problematiek die ze tegenkomt en welke hulp sociaal werkers verlenen:

‘Een kindertehuis zocht contact met mij. Een hulpverlener had zich daar met zo’n twintig kinderen verstopt. Het lukte aanvankelijk nog om via-via eten te laten brengen, maar uiteindelijk was er geen contact meer, kennelijk konden ze hun telefoon ook niet meer opladen. Toen het echt niet veilig meer leek slaagden ze erin een busje te regelen. Dat busje kwam onderweg zonder benzine te staan, dus uiteindelijk moesten ze te voet verder.’

Kinderen hadden geen geldige papieren

Uitgeput kwamen deze mensen aan in Roemenië, waar sociaal werkers klaarstonden om te helpen, gaat Rădulescu verder. ‘Omdat de kinderen geen geldige papieren hebben, moet er met allerlei instanties zoals het immigratiebureau gesproken worden om ervoor te zorgen dat ze geregistreerd kunnen worden. Dus als sociaal werkers schakel je politici in, mensen in het juridische apparaat en de kinderbescherming om het voor elkaar te krijgen. Uiteindelijk is dat gelukt en zijn ze veilig in Roemenië.’

Veel stress

Ook een 80-jarige dame die met twee kleinkinderen de grens overstak werd geholpen. De moeder van de kinderen was al in Roemenië en de kinderen wilden zo snel mogelijk door, maar hun grootmoeder had geen papieren. Rădulescu: ‘Zo’n procedure om geregistreerd te worden kan best enige tijd duren, maar de sociaal werkers leek het onverantwoord om deze zwaar gestreste oude vrouw zo lang alleen in het tentenkamp te laten. Dus zorgen ze ervoor dat zo iemand voorrang krijgt en snel geholpen wordt.

‘Verblijf in tenten zeer sober’

Dat doen ze ook door in de opvangtenten te kijken of er mensen of kinderen zijn met een handicap, die ziek zijn of te oud om voor zichzelf op te komen. Ze zorgen ervoor dat deze mensen met voorrang geholpen worden. Want het verblijf in de tenten is zeer sober en niet geschikt voor een langer verblijf dan enkele dagen.’

Documenten vertalen lastig

Taal is een probleem in de hulpverlening, zegt Rădulescu. ‘Oekraïens gebruikt cyrillisch schrift, en Roemenië romaans, dus documenten vertalen en gebruiken is niet eenvoudig. Sociaal werkers doen wat ze kunnen met hun telefoontjes, maar eigenlijk heb je tablets en laptops nodig om het goed te doen. Er zijn mensen opgeroepen om als vrijwilliger te komen tolken en te helpen. Niet alleen studenten sociaal werk komen helpen, ook studenten uit de IT, studenten die talen studeren, enzovoort.’

Schrijnende verhalen

Hofs hoort ook van andere collega’s, van beroepsverenigingen in aangrenzende landen als Polen, Slowakije en Moldavië, hoe schrijnend de situatie is. ‘De eerste groep vluchtelingen waren mensen die nog redelijk voor zichzelf konden zorgen. Omdat ze meestal wel het geld hadden om vervoer te regelen, en een plekje konden vinden in andere landen, bij familie of vrienden. De groep daarna, dat zijn mensen die meer kwetsbaar zijn. Moeders met minderjarige kinderen die heel veel nare beelden met zich meedragen en eigenlijk geen kant op kunnen, ouderen, mensen met fysieke of psychische beperkingen.’

Juridische hulp nodig

Bemoedigend is dat zoveel sociaal werkers, en zelfs veel studenten sociaal werk, al bijspringen voor de vluchtelingen, zegt Hofs. De hulp is echter heel ingewikkeld; sociaal werkers stuiten ter plekke ook op bureaucratie en hebben ook juridische hulp nodig. Bijvoorbeeld om uit te zoeken hoe ze minderjarige kinderen zo goed mogelijk kunnen ondersteunen.

Oproep tot donatie

Voor reiskosten en verblijfskosten van sociaal werkers en tolken heeft de Internationale Federatie van Sociaal Werkers/ Europa een oproep gedaan voor donaties. Dit zijn de gegevens:

Internationale Federatie van Maatschappelijk Werkers/ Europa
IFSW Europa
Naam van de rekening : DBSH eV
IBAN: DE63 660 908 000 014 451 910
SWIFT-BIC : GENODE61BBB
Onder vermelding van Ukraine

‘Elke donatie telt en vergroot de capaciteiten van onze sociaal werkers’, benadrukt de federatie. De Britse beroepsvereniging van sociaal werkers deelde ook diverse links voor meer informatie over hulp aan Oekraïne.

Webinars

Op dinsdag 15 maart, de Internationale dag van sociaal werk, zijn er meerdere webinars over hulp aan Oekraïne. Vanaf 18.00 is er een gratis webinar van IFSW Europe. Van hun website: ‘Het webinar geeft ons de gelegenheid om de ervaringen te horen van enkele sociaal werkers die direct betrokken zijn bij het helpen van volwassenen en kinderen aan de grens met Oekraïne. Het webinar biedt ook de gelegenheid om te horen wat de beste manier is waarop wij, als IFSW European social work-collega’s, hen kunnen ondersteunen in hun werk. Het webinar biedt u ook de mogelijkheid om vragen te stellen en suggesties te doen over wat maatschappelijk werkers kunnen doen.’ Aanmelden voor dit gratis webinar is verplicht en kan hier.

NIP organiseert ook een webinar op 15 maart, vanaf 20.00 tot 21.30. Marit Sijbrandij en Sjef Berendsen geven adviezen en richtlijnen over effectieve eerste (psychologische) hulp aan mensen in of gevlucht uit een oorlogssituatie.

Sijbrandij (VU, WHO CC, ISTSS) is expert op het gebied van onderzoek en richtlijnen over het wereldwijd opschalen van psychologische hulp in acute situaties. Berendsen is klinisch psycholoog en psychotraumatherapeut, met jarenlange ervaring in de acute hulpverlening bij oorlog en rampen. Kosten zijn een donatie aan giro 555 via het inschrijfformulier. NIP organiseert deze webinar samen met de Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma, Vereniging EMDR Nederland, Vereniging voor Schematherapie, VGCT en het NVGzP.