Op deze zorgboerderij hebben ze een bloedhekel aan betuttelen
Wie wil mag de alpaca's voeren, schilderen of de aardappels schillen. Niks moet en veel is goed op de Brabantse zorgboerderij De Wederloop. Er komen bijvoorbeeld mensen met dementie en eigenaresse Chantalle Reijrink (48) ziet dat zij veel meer kunnen dan vaak wordt gedacht.
Chantalle Reijrink. Foto Bas Losekoot.
‘Goedemorgen Adri! Ik heb je vrouw vanmorgen al gesproken, vandaag gaan we wat meer bewegen. Even uit de rolstoel. Help je me daaraan denken?’ Het is 9.33 uur. Adri knikt naar Chantalle. Hij is een nieuwe gast van zorgboerderij De Wederloop in Diessen, gemeente Hilvarenbeek. Het is hem de vorige keren hier goed bevallen. ‘Ik kwam vroeger vaak op d’n Haghorst’, vertelt hij. Haghorst is het dorp verderop.
Voor veel cliënten is dagbesteding op de boerderij een grote stap, weet Chantalle. ‘We noemen het liever ook geen zorgboerderij, we zeggen gewoon De Wederloop. Sommige ouderen wijzen alle zorg af, zij zetten de dementieconsulent al buiten de deur. Maar als ze eenmaal hier zijn…’
Op het ruime erf van de familie Reijrink hebben de varkens inmiddels plaats gemaakt voor cliënten. De oude varkensstal op deze plek is afgebroken. Het nieuwe bijgebouw met de grote ramen kijkt uit op de polder. Op de weilanden komen straks de pony’s, ezels en in de lente de alpaca’s te staan – een hobby van Eric, de man van Chantalle.
9.50 uur
Binnen een ruime woonkamer met keuken, een activiteitenruimte met poolbiljart. In het schuurtje laarzen en tientallen rollators. De bezoekers van vandaag druppelen binnen.
‘Zin in een bakske koffie, Toos?’, vraagt Mieke, die deze dag in de keuken staat. Ze is een van de vaste vrijwilligers van De Wederloop. Al drie jaar lang kookt de 63-jarige Brabantse hier twee dagen per week. ‘Ik zat maar thuis, ik heb reuma, maar wilde toch wat gaan doen. Toen kwam ik via via hier terecht. Een schot in de roos. Ik zou ze niet meer willen missen.’
Ze wijst naar de tafel waar steeds meer ouderen aanschuiven. Een oudere dame – haren mooi geföhnd, lippen gestift – is er klaar voor. Een buurvrouw knikt. ‘Komde gij hier maar zitten’, klinkt het op z’n Brabants.
Mieke zet een grote pan met aardappelen op tafel. ‘Wie heeft er zin om een beetje te helpen?’ Drie ouderen pakken meteen een schilmesje vast.
10.17 uur
Ruim tien jaar geleden ontstond bij Chantalle, zelf oud-verpleegkundige, het idee om ‘iets met zorg’ op de boerderij te gaan doen. Jaren terug – ze heeft vier zonen grootgebracht – is ze gestopt met werken in de zorg en lange tijd hielp ze mee op de boerderij. De vergunning kostte een hoop tijd, maar in 2015 haalde ze de eerste cliënt zelf thuis op. Dat doet ze nog steeds wel eens, als ze weet dat de mensen die eerste dag lastig vinden.
‘We gaan nog niet naar huis, nog lange niet’
Veel is sinds 2015 veranderd. De Wederloop is een begrip geworden in de regio. Dagelijks komen er zo’n dertig mensen naar de zorgboerderij. De meeste cliënten zijn hier één of twee dagen per week, maar er zijn er ook die zes dagen per week komen. Als het thuis wonen echt niet meer gaat.
10.33 uur
Medewerker Ineke komt met een groepje net terug van een wandeling. Het ging te hard regenen, dus de route is wat ingekort. Twee dagen per week werkt ze hier, de rest van de week is ze actief op een andere zorgboerderij. ‘Daar komen jongeren met een licht verstandelijke beperking die daar arbeidsmatige dagbesteding doen. Weer heel anders dan hier. Maar die mix vind ik heel fijn. ‘We hebben hier wel gezellig, hè Rob’, lacht ze. Rob steekt zijn duim omhoog.
10.50 uur
Partners en familie wachten vaak heel lang voordat ze hulp inschakelen, vertelt Chantalle bij een kop thee. ‘Ze wachten tot het thuis echt niet meer gaat. Een partner langzaam kwijtraken aan de dementie is zwaar. Mantelzorgers zijn soms helemaal op. Met de twee dagen dat hun partner hier is, kunnen ze zelf toch even ook weer op adem komen.’
Het zijn niet alleen ouderen die hier terecht kunnen. Ook jongeren die met verslavingsproblematiek te kampen hebben gehad, en mensen met autisme of andere zorgvragen zijn welkom. Op deze maandag zijn het vooral ouderen.
11.05 uur
De aardappels zijn geschild. Achter in de kamer – waar de meeste mannen zich verblijven – zit een oudere man met een laptop voor hem naar Jantje Koopmans te luisteren. ‘Een zuiver geweten is vaak ’t gevolg van een slecht geheugen’ staat er op tegeltje aan de muur. Naast ”s Morgens voor de koffie niet zeuren.’
De gesprekjes aan tafel verraden veel. Sommige bewoners vallen voortdurend in herhaling, bij een ander is aan het verhaal geen touw vast te knopen. ‘We gaan nog niet naar huis, nog lange niet, lange niet’, zingt een man zachtjes. ‘Als je poes omdraait, krijg je soep’, weet zijn buurman.
11.17 uur
Tijd om de dieren buiten te zetten. De 25-jarige Sven neemt een aantal mannen mee naar buiten. Rob – een vrolijke lange man met een mooie baard – loopt met een schaal vol met aardappelschillen naar de alpaca’s in de schuur verderop het terrein. De wollige dieren – oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Amerika – verdringen zich bij het hek. ‘Rustig, rustig jongens.’
Twee andere mannen helpen Sven de drie ezels buiten zetten. Een van de ezels blijft bij de ingang staan. De mannen lachen. Het dier wil niet voor- of achteruit. Sven weet het dier toch in beweging te krijgen. Het gezelschap loopt langs de serre naar het weiland. Een oudere man die binnen ‘een rondje fietst’ op de hometrainer steekt zijn hand op.
Sven werkt hier nog niet zo lang. Hij heeft pas het roer omgegooid. Hij komt uit de horeca – noodgedwongen door corona ging hij op zoek naar iets anders. Het werd een opleiding in de zorg. Toen er een vacature vrij kwam op De Wederloop aarzelde hij niet. Het werk past hem. ‘Ik zag zelf ook om me heen hoe veel eenzaamheid onder ouderen is. Ik zie mensen hier opleven. Thuis zitten zij vaak de hele dag binnen.’
Als de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden mensen uitgesloten van voorzieningen.' Onder professionals is een levendige discussie over hoe ver zelfredzaamheid moet gaan.
