Ineke en haar collega’s werken vooral in Drachten-Oost, het armere deel van het dorp, en een aantal buitendorpen in de omgeving. ‘Van oorsprong was ik activiteitenbegeleidster in de zorg. In 2000 ben ik in het sociaal-cultureel werk gerold en sinds 2005 werk ik als opbouwwerker bij MOS.’

Sinds kort werkt Ineke in de wijken Noord-Oost, de Wiken en de Bouwen. ‘Alle drie wijken waar we wel zorgen om hebben. In Noord-Oost ben ik betrokken bij het sociaal plan voor de sloop en nieuwbouw in de wijk. Hoe kan je vanuit de herstructurering weer nieuwe kansen creëren?’

Ook is ze daar betrokken bij de ontwikkelingen rondom een sociaal pension. ‘Bewoners zijn het daar niet mee eens. Ze vinden het raar dat dat in Noord-Oost moet komen. In de planvorming heeft de buurt altijd een achterstand. De projectontwikkelaar en de gemeente zijn vaak al georganiseerd, terwijl bewoners altijd worden overvallen door de ontwikkelingen.’

Negatieve spiraal
Noord-Oost is een volkswijk met goedkopere huurwoningen, een groot aantal mensen in de bijstand, veel schuldenproblemen, veel huisuitzettingen. ‘Bewoners zijn bang dat zo’n sociaal pension nog meer mensen met problemen gaat aantrekken. Toch is Noord-Oost wel een wijk waarin bewoners een sterk sociaal gevoel hebben. Aan de koffietafel zit je daar nooit alleen en ze hebben altijd verhalen over elkaar.’

De Wiken is dan weer een wijk met grote verschillen, vervolgt Ineke. Ze doet er samen met scholen een project rondom zwerfafval. ‘Het is een jaren zeventig wijk, waarbij we bang zijn voor een negatieve spiraal. Op de brede school zitten bijvoorbeeld veel kinderen met leerachterstand. Ook kinderen die nogal eens zonder ontbijt op school komen, een week lang in dezelfde kleren lopen en van wie de ouders moeilijk bij school te betrekken zijn. Dit zijn dus echt buurten waar mensen aan het overleven zijn. En dan kun je ze niet vragen om ook nog eens te participeren.’

Trots
Het opbouwwerk in Drachten staat nog altijd recht overeind, zegt Annyttsje Pruim, manager agogisch werk van MOS Smallingerland en voorzitter van het project Kwaliteitsimpuls Opbouwwerk Noord-Nederland. Voor 2004 was de term opbouwwerk in Smallingerland afgeschaft. Annyttsje Pruim: ‘Ik heb de vakken weer teruggebracht. Het sociaal-cultureel werk, de activiteitenbegeleiding en het opbouwwerk. Pas als je een duidelijk vak hebt waarop je trots bent, kun je met andere disciplines samenwerken.’

Met de zogeheten ‘intake-analysesystematiek’ heeft de MOS de inzet van het opbouwwerk zichtbaar gemaakt. Op basis van een intake en een analyse maken opbouwwerkers een dienstverleningsplan, waaraan de cliënt zijn goedkeuring mag geven. Alle betrokkenen weten zo wat ze van de inzet van het opbouwwerk kunnen verwachten. Van de gemeente Smallingerland heeft de MOS de opdracht om veertig van deze dienstverleningsplannen per jaar te maken en uit te voeren.

Maar waarom heeft een gemeente als Drachten anno 2010 nog opbouwwerk nodig? Annyttsje Pruim: ‘Het opbouwwerk is in staat om een probleem aan te pakken in samenwerking met andere partijen. Opbouwwerkers zijn generalisten die breed kunnen kijken en kunnen omgaan met diverse doelgroepen en professionele organisaties. De opbouwwerker was altijd al streetwise. Ze krijgen het vaak voor elkaar om van een klein initiatiefje een prachtige voorziening te maken. Het is het minst zichtbare deel van onze organisatie, maar leidt vaak tot succesvolle projecten. Zo stond aan het begin van de Bezoekvrouwen een opbouwwerkster.’

Redacteuren van Zorg + Welzijn gaan de komende maanden op pad. We zijn uitgenodigd door verschillende organisaties om eens een paar dagen mee te lopen op de werkvloer. In de rubriek ‘Op pad met… ‘ doen we daarvan verslag.