De gezondheidsverschillen zijn fors: inwoners van armere wijken sterven 6 jaar eerder dan mensen die in rijke wijken wonen, blijkt uit onderzoek van expertisecentrum Pharos. Dat heeft onder meer te maken met het rookgedrag. Bij mensen met een lagere opleiding, lager beroepsniveau of lager inkomen komt roken vaker voor. ‘Wil je dus de meeste gezondheidswinst boeken, dan is het heel zinvol om deze groep mensen te helpen stoppen’, schetst Julia Hiddink, gezondheidsmakelaar bij GGD Brabant-Zuidoost.
Belang van preventie
De voorbije jaren stopten steeds meer mensen met roken, al lijkt dat aantal wel af te vlakken. Maar het aandeel mensen met een lagere sociaaleconomische positie dat rookt, blijft al jaren hetzelfde: rond de 26 procent. Regionale cijfers van de GGD bevestigen dit beeld, aldus Hiddink. ‘Preventie is en blijft essentieel. Want zonder preventieve aanpak worden de gezondheidsverschillen alleen maar groter.’
Mede om die reden wordt in De Coevering in Geldrop het project “Wijkaanpak Rookvrij Leven” in de steigers gezet. Samen met de gemeente Geldrop-Mierlo, GGD Brabant-Zuidoost LEV Geldrop-Mierlo, het wijkteam, maatschappelijke organisaties en andere hulpverleners worden de handen ineengeslagen om wijkbewoners de komende 2,5 jaar te helpen met roken te stoppen.
Grote Zorgdebat 2023
Dat de aangekondigde bezuinigingen op preventie voer zijn voor discussie mag duidelijk zijn. Op maandagavond 13 november debatteren 9 kandidaat-Kamerleden van 9 politieke partijen over hun ideeën voor de toekomst van de zorg. Preventie is een van de onderwerpen die aan bod komen. Ook gaan de kandidaat-Kamerleden met elkaar in debat over de arbeidsmarkt, passende zorg en de impact van vergrijzing.
Dit Grote Zorgdebat 2023 vindt plaats in het Beatrix Theater in Utrecht. De debaters zijn Fleur Agema (PVV), Bart van den Brink (CDA), Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), Jimmy Dijk (SP), Joëlle Gooijer (ChristenUnie), Danielle Jansen (NSC), Wieke Paulusma (D66), Nicki Pouw-Verweij (BBB) en Judith Tielen (VVD). Zij debatteren onder leiding van Donatello Piras en Suse van Kleef. Het debat wordt mogelijk gemaakt door een groot aantal partijen in de zorg. Skipr is mediapartner. Meekijken is gratis en kan live of online.
Let op: er is een beperkt aantal fysieke plekken. Sociaal werkers die het Grote Zorgdebat online willen volgen kunnen dat doen via een online stream (inclusief een versie met tolk Nederlandse Gebarentaal). Lees hier meer over het programma van het Grote Zorgdebat 2023, de kandidaat-Kamerleden die meedoen en meld je aan.
Op veel fronten zorgen
Samenwerking tussen de verschillende domeinen wordt gezien als kansrijk, legt Hiddink uit. ‘Een deel van de inwoners in De Coevering heeft best wat zorgen op veel fronten. Denk aan stress om schulden, ggz-problematiek, werkloosheid, sociale problemen, opvoedproblemen bij kinderen. Daarnaast is er best wat wantrouwen naar instanties.’ Dat maakt dat deze mensen in chronische stress-situaties zitten. En wie daar inzit, is vaak niet meer in staat om gezonde keuzes te maken. Je kunt zelfs zeggen dat al die factoren elkaar versterken. Een pakje sigaretten kost bijvoorbeeld ook geld, wat natuurlijk niet handig is als je al met financiële zorgen kampt.’
De bestaande stoppen-met-roken-hulp sluit daarom niet goed aan bij mensen die in dergelijke gezinssituaties zitten. Rokers blijven dus een sigaretje opsteken. ‘Zeg je tegen deze mensen dat stoppen met roken verstandig is, dan kun je de reactie al bijna uittekenen: “Ga je nou mijn sigaretje, een van de weinige pleziertjes in het leven dat ik nog heb, ook al afpakken?” De hulp die voor andere mensen best succesvol kan zijn, helpt vaak niet bij deze groep mensen’, weet Hiddink. ‘Hun behoeften en omstandigheden zijn anders.’
Andere problematiek aanpakken
Met de Wijkaanpak Rookvrij Leven in De Coevering wordt gezocht naar nieuwe, inventieve manieren om deze mensen tóch te bereiken. Daarom wordt het project veel breder ingestoken dan enkel het stoppen met roken. Zo treedt de buurtcoach die de komende 2,5 jaar aan de slag gaat met de uitvoering in dienst bij LEV Geldrop-Mierlo. Zij maakt dus deel uit van het brede welzijnsteam van de gemeente. ‘Want in sommige situaties werkt het beter om eerst de andere problematiek aan te pakken, zoals schulden, voordat er ruimte komt voor een gesprek over stoppen met roken’, weet Hiddink.
Vertrouwensband
Zo is het ook denkbaar dat bijvoorbeeld een schuldhulpverlener of de wijkverpleegkundige een rol krijgt in de toeleiding naar stoppen-met-roken-hulp. ‘Als die schuldhulpverlener of de thuiszorgmedewerker al een vertrouwensband heeft opgebouwd, kan dat net een zetje in de rug zijn dat nodig is om de volgende stap te zetten.’
Motiverende gespreksvoering
De samenwerking met sociaal werkers wordt dus nadrukkelijk opgezocht. ‘Het is belangrijk om deze rokers op de goede manier te motiveren, de goede vragen te stellen, haalbare doelen te stellen en hen goed te coachen. Wij noemen dat motiverende gespreksvoering. Als je een roker vraagt wat het hen zou opleveren als ze stoppen met roken, dan komt daar vaak een antwoord op. Rust bijvoorbeeld, een betere conditie of geld over om schulden af te lossen. Zulke antwoorden moeten, door de samenwerking met andere professionals in de wijk, ingangen bieden om de juiste hulp te bieden.’
Het gesprek aangaan
We gaan eerst het gesprek over een rookvrij leven voeren, vervolgt Hiddink. ‘De kunst wordt eerst op onze handen te gaan zitten in plaats van al meteen interventies te gaan bedenken. Die interventies komen vanzelf voort uit dat goede gesprek.’ Daarvoor is overigens ook tijd: door de subsidie van 4 ton is er 2,5 jaar de tijd om uit te zoeken wat werkt en wat niet. De inzichten worden gemonitord en wellicht leidt dat tot nieuwe inzichten op het gebied van gezondheid en preventie. De GGD verwacht dat de ervaringen die in dit project worden opgedaan, later ook in andere wijken gebruikt kunnen worden.
