In een opinieartikel in Trouw stellen de Landelijke Cliëntenraad, MIND Platform Psychische Gezondheid, FNV Uitkeringsgerechtigden, CNV Connectief en Ieder(in) dat er nog een hoop te verbeteren valt aan de afspraak die inmiddels drie jaar geleden gemaakt werd. ‘Door de lage arbeidsdeelname van mensen met een beperking of aandoening, heeft een groot deel van hen een structureel laag inkomen. Ook degenen met een goede opleiding. De groep die geen werk kan vinden, zegt de sociale contacten met collega’s en de voldoening die werk geeft te missen. In verschillende onderzoeken geven velen aan meer te lijden onder het sociale isolement, dan onder hun beperking of aandoening. Een baan hebben gaat over veel meer dan alleen het inkomen.’

Banenafspraak

In de banenafspraak, die voortkomt uit de Participatiewet, is in 2013 afgesproken dat werkgevers voor 2026 stapsgewijs 100.000 extra banen creëren voor mensen met een ziekte of een handicap. De overheid creëert daar bovenop ook 25.000 banen.  Wanneer deze doelstellingen niet gehaald worden, kan er een dwingend quotum afgesproken worden. In Trouw manen de vijf organisaties de overheid om tempo te maken om hun deel van de afspraak na te komen. ‘Het bedrijfsleven loopt voor op schema en hoeft op dit moment niet te vrezen voor zo’n quotum. De overheid daarentegen loopt schrikbarend achter. Het totale aantal banen voor mensen met een beperking bij de overheid daalde zelfs sinds het begin van de banenafspraak. Het quotum komt in zicht.’

‘Het wordt gemeenten financieel onmogelijk gemaakt kwetsbare groepen een goede ondersteuning te blijven bieden richting betaald werk.’ Dat schrijven wethouders van 209 gemeenten aan de Tweede Kamer. Lees meer >>

Voorbeeldrol

Dat de overheid achterloopt op haar afspraak, was voor het Verbond Sectorwerkgevers Overheid (VSO) de aanleiding om in een open brief aan informateur Gerrit Zalm te schrijven dat de banenafspraak op de schop moet. Niet om meer banen te realiseren of de gemaakte afspraken na te komen, maar om de afspraak evenwichtiger te maken voor de overheidssector. In de brief in Trouw noemen de vijf organisaties deze stap opmerkelijk. ‘Het verbond van overheids- en onderwijswerkgevers is namens de overheid betrokken bij de totstandkoming van de banenafspraak. Desondanks klaagt het VSO nu dat de banenafspraak oneerlijk zou zijn. Oneerlijk omdat de overheid naar verhouding meer banen moet realiseren dan de marktsector en omdat de Quotumwet ongewenste effecten heeft, zo voorspelt het verbond. De overheid heeft een voorbeeldrol, ook als werkgever. Waarschuwen voor ongewenste effecten nu de gemaakte afspraken niet uitkomen, is onnodige bangmakerij en niet fair richting de mensen die zijn aangewezen op de banenafspraak om een kans te maken op de arbeidsmarkt.’

Stimuleren

Volgens hen zou de discussie juist moeten gaan over de reden die maakt dat de overheid achterblijft in het creëren van banen. ‘Pleiten voor het afzwakken van een afspraak die even niet uitkomt, past niet bij een betrouwbare overheid. Dezelfde overheid eist immers van mensen met een uitkering dat zij zich aan de afspraken houden en beboet hen als zij dat niet doen.  Het is een taak van de overheid te stimuleren dat mensen met een beperking kunnen meedoen in de samenleving, en dus ook op de arbeidsmarkt. Daarvoor is de banenafspraak hard nodig.’