Wanneer de cliënt zijn gegevens voor een uitkering te laat, niet correct aanlevert en niet voldoet aan alle verplichtingen van de Participatiewet, staat hem een flinke boete te wachten. Die boetes worden voortaan wel afgestemd op de omstandigheden van de persoon en de ernst van de situatie, maar de benadering van de burger op deze manier is niet volgens de opdracht van de gemeente, zegt filosofe en adviseur Ida Bloemendal in het vakblad Sociaal Bestek. En die opdracht is: het betrekken van de burger bij het nieuwe sociaal domein.

Uitkering

Het beeld van de berekenende, luie burger ontkent dat burgers bereid zijn zich in te spannen voor idealen in de samenleving of voor mensen die hulp nodig hebben, stelt Bloemendal.  Bovendien gaat de overheid ervan uit dat elke burger de complexe samenleving begrijpt. Ze  veronderstelt dat de burger de regels rondom de uitkering snapt, maar voor veel burgers gaat dat niet op. ‘Het beeld van de berekenende burger miskent daarmee zowel de kwetsbaarheid als de eigen kracht van de burger.’

Sociaal Bestek is hét vakblad voor specialisten op het terrein van participatie, sociale zekerheid en maatschappelijke ondersteuning. Met actuele informatie over wet- en regelgeving, beleidsontwikkelingen en uitvoeringspraktijk. Neem nu een introductieabonnement van 3 nummers voor 10 euro >>

Participatiewet

De Participatiewet benoemt een hele lijst arbeidsverplichtingen. Wanneer deze niet worden opgevolgd mag de gemeente sanctionerend optreden.  Zo moeten bijstandscliënten buiten de eigen gemeente naar werk zoeken en moeten ze bereid zijn voor werk te verhuizen. De persoonlijke verzorging en kleding moeten in orde zijn en een bijstandscliënt moet de Nederlandse taal voldoende beheersen om aan het werk te komen.

Decentralisatie

Bloemendal vindt dat de rijksoverheid In het domein werk en inkomen een strakke regie oppakt  die tegen de leidende gedachte van de decentralisatie ingaat: dat gemeenten beter zouden kunnen bepalen wat de samenleving nodig heeft en het betrekken van de burger bij het nieuwe sociaal domein. ‘Waar in het overige sociaal domein groeiende aandacht is voor dialoog met de burger, vinden we bij werk en inkomen het tegenovergestelde’, aldus Bloemendal.

Regelvrije bijstand

‘Er is veel te winnen als de burger op eigen kracht en mogelijkheden wordt aangesproken’, stelt Bloemendal . ‘Bij gemeenten is er veel interesse voor experimenten met de zogenoemde regelvrije bijstand. Dit gaat om bijstandsuitkeringen waar de sancties en verplichtingen tijdelijk zijn geschrapt.’ Het idee is dat burgers met minder regels en dwang beter de regie over hun eigen leven kunnen nemen en dat dit zorgt voor meer maatschappelijke participatie.

Een grote groep kwetsbare jongeren maakt geen gebruik van voorzieningen die er juist zijn om ze te ondersteunen richting werk of terug naar school. Veel sociale diensten zien het niet als hun taak deze jongeren te volgen. Een gemiste kans, vinden MEE en de Federatie Opvang >>