Ze is niet opgeleid als verpleegkundige, noch als

verzorgende, maar de leuke en minder plezierige kanten van het werken in de

thuiszorg werden bij haar thuis ‘aan de keukentafel veelvuldig besproken’. De

moeder van personeelsadviseur Mirjam Halstein is thuishulp en haar zus is

wijkverpleegkundige. Zelf werkte Halstein ruim zes jaar als secretaresse en

ondersteunend beleidsmedewerker personeelszaken in het Wilhelmina

Kinderziekenhuis in Utrecht. Ze heeft na die periode bij de intramurale

zorgverlening toch bewust gekozen voor de thuiszorg: ‘Hier zit ik op mijn plek,

want de thuiszorg heeft mijn hart. Ik vind het ook heerlijk om af en toe weer

een paar dagen mee te lopen met een wijkverpleegkundige, zieken- of

gezinsverzorgende. Dan zie je weer wat er gebeurt en leeft in de praktijk. En

dat is soms onvoorstelbaar confronterend.’Vrijwel dagelijks is het te lezen

in de media: groeiende wachtlijsten in de thuiszorg, meer geld vanuit de

overheid daarvoor, Maar het lijkt geen soelaas te bieden. Geld is op dit moment

inderdaad het probleem niet meer, beaamt Halstein. Het tekort aan mensen die in

de thuiszorg en dan met name in de gezinszorg willen werken is dat des te meer.

De sector kampt met een imagoprobleem: zwaar werk tegen lage beloning en niet

zeker van je baan wegens reorganisaties en bezuinigingen. Toch klopt dit beeld

niet meer volgens de personeelsadviseur, die, alhoewel ze ‘allround werkt’,

speciaal belast is met het verbeteren van het imago van de Thuiszorg Stad

Utrecht. ‘We zijn een goede werkgever. Zeker als je ons afzet tegen andere

sectoren waarin MBO-opgeleide mensen worden gevraagd, zoals de detailhandel en

de horeca. Met zo’n twintig gulden bruto per uur onder gedegen CAO-voorwaarden

verdienen gezinshulpen niet echt slecht. Maar op een of andere manier blijven we

een slecht imago houden, daar willen we veel aan doen.’

Eén van de acties die Thuiszorg Stad Utrecht ondernam is het starten van

een imagocampagne met behulp van een, zoals Halstein zegt, ‘duur reclamebureau’.

Het was geen eigen keus, maar één van zorgverzekeraar ANOVA. De verzekeraar –

geconfronteerd met een rechtszaak van enkele thuiszorgcliënten op de wachtlijst

– was bereid om Thuiszorg Stad Utrecht behulpzaam te zijn met het sponsoren van

een wervingscampagne voor nieuw personeel. Dat was echter geen succes, hoewel

Mirjam Halstein en de andere stafmedewerkers binnen haar organisatie in eerste

instantie enthousiast waren over de aanpak van het reclamebureau. ‘De foto van

die eenzame man met de kop ‘Raak mij aan’, en die mooie teksten daarbij, vonden

wij als staf prachtig,’ meldt Halstein, wijzend naar een poster aan de muur. ‘Ik

heb ook van andere collega’s in het land lovende reacties op deze campagne

gehad. Maar de medewerkers in de zorg vonden het vreselijk. Zij beschouwden deze

wervingscampagne als een ondermijning van hun beroep. Zo van: het lijkt alsof je

vrijwilligers werft. Alsof iedereen dit beroep zonder opleiding zomaar zou

kunnen uitoefenen. Hierin hebben we dus een inschattingsfout gemaakt. Nu zijn we

zijn een andere weg ingeslagen, meer de zorgverleners zelf inschakelen om mensen

te werven. Dat werkt beter.’

Is er een duidelijk verschil tussen de mensen die u binnenhaalt

via de reclamecampagne en via uw eigen medewerkers?‘Jazeker,

en dat is eigenlijk wel interessant. Via de reclamecampagne kregen wij mensen

binnen van uiteenlopende beroepen, zoals ICT-medewerkers en secretaresses. Op

zich heel erg waardevol. Maar via onze eigen actie die gericht was aan

zorgverleners ontvingen wij reacties van mensen die al in de zorg werkzaam

waren. En die actie beloont onze eigen medewerkers via een

‘Zorgsterrensysteem’.

Wat houdt die actie in?‘Het komt erop neer

dat we de advertentiekosten voor werving van nieuw personeel inzetten via onze

eigen medewerkers. Iedere medewerker die een nieuw personeelslid werft, ontvangt

honderd sterren. Het is te vergelijken met het Airmiles-systeem van de

supermarkt. Deze actie – ZorgSter – doen we samen met de drie

collega-thuisorganisaties in de provincie Utrecht. Als iemand echt in dienst

komt bij één van de organisaties, ontvangt de ‘aanbrenger’ honderd sterren. Na

zes maanden dienstverband krijgt hij nog eens maximaal honderd sterren en na een

jaar maximaal honderdvijftig. Het aantal sterren is afhankelijk van de omvang

van het dienstverband van de nieuwe werknemer. De actie duurt voorlopig tot 30

september van het volgende jaar. Onze medewerkers kunnen de sterren niet voor

geld inwisselen, maar er zijn wel leuke cadeaus aan verbonden. Deze variëren van

een horloge, een theaterbon voor honderd sterren tot een Europese stedentrip of

een roeiboot voor vijftienhonderd sterren.’

Hoe groot is het personeelstekort nu eigenlijk bij Thuiszorg

Utrecht?‘Buiten de alphahulpen hebben we dringend zo’n dertig

zorgverleners nodig om de achthonderd cliënten op de wachtlijst te kunnen

helpen. Met de wervingsactie hebben we nu vijfendertig reacties binnen, maar

niet iedereen komt in dienst. Waarschijnlijk houden we de helft over. Het zal

voorlopig moeilijk blijven om nieuwe medewerkers te vinden, want de arbeidsmarkt

is krap. Daarom starten we binnenkort met het ‘één-op-één-project’. Dit project

houdt in dat we mensen aanschrijven die al jaren met een bepaalde urgentiescore

op de wachtlijst voor huishoudelijke hulp staan. Wij vragen deze cliënten of zij

iemand in hun omgeving kennen die hen zou willen helpen. Dat kan een familielid

zijn, een buurvrouw of een kennis. Die persoon nemen wij voor drie of vier uur

in de week in dienst, alleen voor die specifieke cliënt. Mocht er geen zorg meer

nodig zijn, dan vervalt het contract. We zijn nu bezig met de voorbereidingen en

er zitten nogal wat haken en ogen aan. Maar we willen er alles aan doen om onze

productie te verhogen. Dit is daarvoor één van de mogelijkheden. We hopen ook

dat deze bekenden van cliënten in de thuiszorg willen blijven werken. Op het

verhaal dat onze divisiemanager over de actie in een lokale krant heeft verteld,

kregen we in ieder geval al direct telefoontjes van cliënten. Dus ik verwacht

dat het project wel goed gaat lopen.’

Hoe zijn daarentegen de reacties van de zorgverzekeraar en de

vakbonden? ‘De zorgverzekeraar reageerde heel positief, want

die heeft immers maar één doel: en dat is zorg leveren aan de klanten. Met de

vakbonden hebben wij hier echter nog geen contact over gehad.’

Stel dat een mantelzorger bij u in dienst wil blijven. Kunt u

dan een baan garanderen? ‘Dit is nog een project, dus hij

krijgt een arbeidsovereenkomst voor de duur van het project. Maar in principe

kunnen wij deze mantelzorgers een dienstverband van een jaar aanbieden, tenzij

de cliënt voortijdig overlijdt of de urgentie voor hulp wegvalt. Wanneer het

project goed loopt en mensen hebben interesse voor het werken in de thuiszorg,

dan willen wij het dienstverband omzetten in een contract voor onbepaalde tijd.

Tijdens de projectperiode zullen we ook inventariseren welke behoefte aan

scholing deze mantelzorgers eventueel hebben.’

Kunnen cliënten die al mantelzorg hebben zich hiervoor niet

opgeven?‘Nee, het gaat echt om cliënten die al lange tijd met

een bepaalde urgentiescore op de wachtlijst staan. Dat lijkt nu oneerlijk

tegenover andere cliënten en hun mantelzorgers en daarom sluit ik ook niet uit

dat we in een later stadium die mogelijkheid wel gaan bieden. Mantelzorgers

kunnen mensen langer thuis laten wonen, zodat ze niet naar een duur

verzorgingshuis hoeven. Dat werk mag dus ook best betaald worden.’/Mariëtte

Seysener