Wat doen collega’s als zij zien dat iemand wordt gepest op het werk? Roelie Mulder onderzocht het gedrag van omstanders, hun emoties bij het waarnemen van pestgedrag en het effect ervan op hun bereidheid te helpen. Als omstanders niet helpen, blijkt dat vaak te komen door boosheid, omdat ze de schuld van het pesten bij het slachtoffer te leggen. Maar ook door angst omdat ze bang zijn zelf gepest te worden.

Pesten

Dat blijkt uit het promotieonderzoek over het gedrag van omstanders bij pesten op het werk: “‘Workplace mobbing: Toward a better understanding of bystander behavior”. De reactie van het gepeste slachtoffer blijkt ook niet te leiden een positieve reactie. Of het slachtoffer nu assertief reageert of zich terugtrekt, collega ’s voelen zich in beide situaties niet sneller geneigd te helpen.

Oordeel

Wel hebben collega’s een beter oordeel over het assertieve slachtoffer dan over het vermijdende slachtoffer. Collega’s denken dan dat het assertieve slachtoffer de situatie zelf wel aan kan, dus dan hoef je niets te doen. Als een slachtoffer vermijdend reageert, vinden omstanders dat het slachtoffer eerder zelf verantwoordelijk is voor het voortduren van het pesten en zijn daarom ook minder geneigd tot helpen. Mulder noemt dit het ‘Eigen schuld, dikke bult – mechanisme’

Als je niet wordt meegevraagd om koffie te drinken met je collega’s, is dat dan pesten? En wat als je altijd slecht wordt ingeroosterd? Lees hier wat je moet weten over pesten >>

Angst

Omstanders zijn ook bang om de kant van het slachtoffer te kiezen, zo lijkt uit het onderzoek, omdat zij dan op een lijn gesteld zouden kunnen worden met het slachtoffer. Vrouwen hebben meer angst dan mannen, bij mannen komt verder ook boosheid voor als ze geassocieerd worden met het slachtoffer. De machtspositie van het slachtoffer heeft geen invloed op het helpgedrag van de omstanders.

Ingrijpen

Mulder vindt dat er meer aandacht moet komen voor het, meestal onbewuste, ‘eigen schuld, dikke bult’ mechanisme. Als omstanders zich bewust zijn van hun boosheid of van hun angst, en van de gevolgen ervan voor het slachtoffer, dan zijn ze wellicht in staat toch in te grijpen. Mulder pleit er ook voor dat er in organisaties mogelijkheden zijn voor omstanders om een slachtoffer helpen. Bijvoorbeeld door de vertrouwenspersoon ook voor omstanders aan te stellen.