Hoe kan je beleid maken als je niet beschikt over alle gegevens? Het is één van de grote vragen voor gemeenten bij de decentralisaties. Meer dan globale cijfers krijgen gemeenten niet en financiële sturing is daardoor zo goed als onmogelijk. ‘Terwijl dat nou juist zo belangrijk is om het besef te kweken waar we mee bezig zijn’, zegt Myra Zeldenrust projectmanager bij de gemeente Zwijndrecht tegen Gemeente.nu. Samen met de buurgemeente Hendrik Ido Ambacht is Zwijndrecht een pilot nulmeting gestart. Dit om niet meer afhankelijk te zijn van cijfers die toch niet komen.

Inzicht

De helft van al het jeugdzorggeld gaat naar zo’n 3% van de gezinnen. Er komen te veel hulpverleners bij zo’n gezin over de vloer. Zij weten dat nauwelijks van elkaar en ze weten helemaal niet die hulp bij elkaar nou eigenlijk kost. ‘Als duidelijk wordt dat er aan een gezin meer dan 500.000 euro wordt uitgegeven, schrikt iedereen daarvan’, vertelt de projectmanager. De hulpverleners, maar ook het gezin zelf. En dat inzicht is volgens haar het eerste winstpunt. ‘Dat kweekt een soort urgentie.’

Lies Schilder, directeur van de NVMW, krijgt regelmatig signalen dat gemeenten het beroepsgeheim ouderwets vinden. Dat gemeenten er belang bij hebben om informatie zo rechtstreeks mogelijk te krijgen en leefgebieden aan elkaar te koppelen, begrijp Schilder wel. Maar ze vindt ook dat gemeenten daarbij over grenzen gaan. Lees meer >>

Effectiever

Projectleider Peter Cuijvers legt uit op Gemeente.nu dat het besef van die bedragen ervoor zorgt dat iedereen bereid is om tafel te gaan zitten om iets te veranderen. Niet alle problemen kunnen weggenomen worden bij zo’n gezin, maar de gemeenten willen wel de zorg effectiever organiseren, zodat het geld ook echt naar de problemen gaat waar het om draait en zo uiteindelijk ook de kosten te drukken.

Interventie

De pilotgemeenten gebruiken een tool waarmee ze tot op straatniveau kunnen zien waar hoeveel hulp heen gaat en voor hoeveel geld. Ze willen daarop sturen, om bij een volgende meting te kunnen zeggen of het beleid en de interventie ook echt zin hebben gehad. De organisatie achter het model was moeilijk. ‘Waar je eigenlijk naar op zoek bent is hoeveel zorgeuro’s er per Burger Service Nummer besteed worden’, zegt Cuijvers tegen Gemeente.nu. Maar het probleem is dat een gemeente dat helemaal niet mag weten, terwijl een hulpverlener die bij het huis aan klopt dat uiteindelijk wel moet weten.

Anoniem

De privacy ligt heel gevoelig. Maar uiteindelijk kwam er vertrouwen bij zowel de gezinnen, de zorgaanbieders en de politiek, omdat de gegevens tot op straatniveau anoniem zijn. De professional speelde een grote rol in het winnen van dat vertrouwen, want gezinnen willen niet dat de overheid achter de voorkeur meekijkt. De eerste resultaten van het project laten zien dat de aanpak bij de eerste gezinnen werkt en dat de kosten bewijsbaar gedrukt worden.

Autorisatie

De methode is uniek, want de gemeente mag maar zeer beperkt over inhoudelijke gegevens beschikken. Financiële gegevens zoals bijvoorbeeld GGZ-kosten  moeten vaak vertrouwelijk blijven. In het systeem wordt daarom gewerkt met verschillende ‘niveaus van rapportage’. De gemeente kan alle kosten op het niveau van CBS-buurten, per zorgsoort of geldstroom, totale bedragen voor een buurt, straat of deel daarvan bekijken. Geautoriseerde hulpverleners kunnen wel financiële gegevens op een enkel huishouden bekijken.