Door Alexandra Sweers –  Dementerende ouderen met een depressie zijn prikkelbaar, somber en werken niet mee met de verzorgenden. Ze willen niet uit bed, niet gewassen worden en krijgen steeds meer lichamelijke klachten, legt Verkaik uit. ‘De kwaliteit van leven gaat achteruit en uit onderzoek blijkt dat ouderen zelfs eerder sterven wanneer ze een depressie hebben. Terwijl de hulpverlener zich machteloos en gefrustreerd voelt.’ Aanleiding genoeg voor de onderzoeker bij het NIVEL om te kijken of hier iets aan te doen is.

Hobby
Uit een inventarisatie van richtlijnen in Nederland bleek dat er nog geen praktische vorm van begeleiding bestaat voor deze mensen, zegt Verkaik. Samen met verpleeghuis Waerthove in Sliedrecht ontwikkelde de psycholoog de nieuwe richtlijn ‘Het begeleiden van mensen met dementie die depressief zijn’. De methode van Verkaik werd vervolgens toegepast in negen verpleeghuizen. ‘De meeste mensen hadden binnen vijf a zes maanden minder last van hun depressie. De gemiddelde depressiescores gaven echt een significant verschil aan’.

Wanneer blijkt dat een cliënt een depressie heeft, is het volgens de methode de bedoeling om erachter te komen wat zijn of haar hobby’s vroeger waren. Kortom, activiteiten waar de cliënt plezier uithaalt. ‘Als dat bijvoorbeeld paardrijden was, dan zou een verzorgende samen met de cliënt een boek over paarden kunnen bekijken. Ging iemand graag naar het café, dan zou je vrijdagmiddag erop uit kunnen gaan’, aldus de psycholoog.

Plan
In principe is deze benadering goed voor iedereen in een verpleeghuis, vindt Verkaik. ‘Maar voor dementerende mensen kan het de depressie echt doorbreken.’ De richtlijn geeft stap voor stap aan wat de hulpverlener kan doen in de uitvoering en de evaluatie. Belangrijk daarbij is dat er een plan wordt gemaakt. In het ‘Plezierige-Activiteiten-Plan’ staat welk doel de hulpverlening wil bereiken en welke hulpverlener of familielid de activiteiten uitvoert en wanneer.

‘De betrokkenheid van de familie is een belangrijk onderdeel van de richtlijn’, zegt Verkaik. ‘Zij weten hoe de cliënt vroeger was en wat hij leuk vond om te doen. De ervaring leert dat de familie heel enthousiast is. Er wordt toch een positieve draai gegeven aan de zorg voor mensen met een toch wel somber perspectief.’

Richtlijn ‘Het begeleiden van mensen met dementie die depressief zijn’ met stappenplan

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.