De aantallen blijven schokkend: Van de Nederlanders boven de 18 jaar heeft 5,5 procent de afgelopen vijf jaar te maken gehad met minstens één voorval van fysiek of seksueel geweld in de huiselijke kring.  Volgens de slachtoffers waren kinderen in 23,5 procent van de voorvallen getuige van huiselijk geweld. Naar schatting wordt jaarlijks drie procent van de kinderen in Nederland mishandeld.

Partnergeweld

Het meeste partnergeweld komt eenmalig tot hooguit enkele keren voor (76 procent). Naar schatting is 1,1 procent van de vrouwen en 0,2 procent van de mannen structureel – dat wil zeggen minstens één keer per maand – slachtoffer van partnergeweld. Partnermishandeling leidt in 15 procent van de gevallen tot letsel.

Inloopspreekuur

Duska Sabljic houdt zich als preventiemedewerker bij Veilig Thuis Utrecht bezig met het doorbreken van taboes bij huiselijk geweld. Het taboe in de Nederlandse samenleving rondom huiselijk geweld is nog steeds groot, ondanks alle aandacht in de afgelopen jaren. Ze pleit daarom ook al langer voor een laagdrempelig inloopspreekuur in stad en dorp waar mensen met vragen over huiselijk geweld kunnen binnenlopen. Huiselijk geweld komt overal voor en kan iedereen overkomen.

Gesprek uit de weg gaan

Het taboe geldt niet alleen voor slachtoffers, plegers of omstaanders. Ook professionals vinden het vaak erg lastig om rechtstreeks te vragen naar de thuissituatie, weet Sabljic. ‘Die weerstand is heel menselijk en ik zie soms professionals het gesprek uit de weg gaan, maar we verwachten van een professional wel dat ze dat gesprek aangaan. Dat is hun primaire taak.’

Eigen ervaring

In het gesprek moet de professional in kwestie allerlei afwegingen maken. Sabljic: ‘Hoe erg is erg? Dan refereer je ook meteen aan het eigen referentiekader. Hoe kijk je zelf als hulpverlener naar geweld? Wat zijn je eigen ervaringen? Ook daar moet je je van bewust zijn. Het is goed wanneer professionals daar ook in een teamverband over spreken. Wat vind ik ok? Waar ligt mijn grens? Wij zijn als hulpverlener per slot van rekening ons eigen instrument.’

Escalerend

Slachtoffers zitten in zo’n gesprek vaak vol emotie en adrenaline. ‘Ze voelen zich soms al zo lang niet gehoord en als ze dan eenmaal besluiten om te gaan praten, dan kan het gesprek alle kanten opschieten. Je moet er dan voor zorgen dat een gesprek niet escalerend werkt en proberen om alles behapbaar te maken. Voor jezelf en voor je client.’

Veiligheid

De veiligheid van de thuissituatie staat, benadrukt Sabljic, voorop. ‘Veiligheid is het mantra. Professionals moeten inschatten of er sprake is van acuut en structureel gevaar. Om tot een besluit te komen doorlopen ze de stappen van de meldcode. Dat is niet eenvoudig, tenzij de vrouw aangeeft: Ik durf niet naar huis, en haar man is bijvoorbeeld een bekende in het criminele circuit en je vermoedt dat de veiligheid zonder ingrijpen op dat moment niet zal terugkeren. Dan schakel je Veilig Thuis in, of bij zeer grote dreiging schakel je meteen de politie in.’

Eigen netwerk

Belangrijk is ook dat professionals vragen naar het eigen netwerk. ‘Je moet inventariseren met wie het slachtoffer contact heeft’, zegt Sabljic. ‘Vraag daar direct naar. Dat kan familie, een vriendin of buurvrouw zijn. Je probeert gebruik te maken van de eigen kracht. Vaak lijken de betrokkenen op het eerste oog erg geïsoleerd te zijn, maar soms zijn er meer mensen om hen heen dan ze zelf denken.’

Proces

Sabljic spreekt op het Zorg+Welzijn Congres over huiselijk geweld op 28 januari tijdens een kennissessie. Ze ziet regelmatig dat professionals meer met het proces of met bureaucratie bezig zijn dan met de inhoud van het vak. ‘Veel professionals winden zich hier over op. Deze zorgen over het hulpverleningsproces moet je zeker aankaarten binnen de organisatie, maar vergeet de inhoud niet. Vergeet niet voor wie je daar zit. Uiteindelijk komt het toch neer op jou én die ene client voor wie je het verschil kan maken.’

Hart

Cliënten voelen volgens de ervaren preventiemedewerker haarfijn aan hoe oprecht de interesse is van de professional tegenover hem of haar. ‘Wordt er met aandacht geluisterd? Je moet dit werk met liefde doen. Je moet hart hebben voor deze mensen, hoe getraumatiseerd, boos of ongemotiveerd ze soms ook zijn. Cliënten hebben meteen door wanneer je al een oordeel over hen hebt gevormd of dat je een protocol aan het afwikkelen bent. Ze zijn voortdurend jou als hulpverlener aan het taxeren. Wees daar bewust van.’