De brochure is een aanvulling op de al bestaande toolkit In Veilige Handen die vrijwilligersorganisaties kan helpen preventieve maatregelen door te voeren. Niet alleen de vrijwilligersorganisaties, ook vrijwilligerssteunpunten en andere ondersteuners kunnen volgens Daru een belangrijke rol spelen bij het ter sprake brengen van seksueel misbruik. Hier geeft de nieuwe brochure methoden en handvatten voor.

Overtredingen
Ondersteuners van vrijwilligersorganisaties kunnen bijvoorbeeld een gesprek over grenzen aangaan. ‘Sommige dingen vallen niet meteen onder het kopje misbruik, maar zijn wel tegen de afspraak. Het gaat niet alleen om de grote overtredingen, maar ook al om de stap ervoor. In plaats van direct over seksueel misbruik te beginnen, kun je met elkaar bespreken hoe er met elkaar wordt omgegaan. Hoe kinderen met elkaar omgaan en hoe je moeilijke gesprekken aangaat’, zegt Daru. 

Misbruik
Sinds de grote zedenzaak in Amsterdam en de berichten over misbruik in de kerk, groeit ook onder gemeenten de aandacht voor preventie van seksueel overschrijdend gedrag. ‘Gemeenten beseffen natuurlijk ook wel dat áls er iets gebeurt, zij erop worden aangesproken of ze er wel voldoende aan gedaan hebben. Er wordt daarom meer gestuurd en gefaciliteerd. Er wordt bijvoorbeeld nagedacht over het verplicht stellen van preventie. Als organisaties aan preventie doen, krijgen ze subsidie. Laten ze het onderwerp links liggen, dan niet.’

Prioriteit
Vrijwilligersorganisaties hebben volgens Daru vaak het idee dat seksueel grensoverschrijdend gedrag bij hen niet voorkomt. ‘Ze vinden het wel een belangrijk onderwerp, maar er is altijd wel iets anders te doen. Je ziet dan dat preventie niet de eerste prioriteit heeft. Bovendien zeggen ze vaak: Wij kennen onze vrijwilligers al vele jaren, dat gebeurt bij ons niet.’ Daru erkent dat aanranding en verkrachting niet op elke sportvereniging of hobbyclub plaatsvindt. ‘Maar ook als zich geen aanwijsbare incidenten voordoen, zouden vrijwilligersorganisaties aan preventie moeten doen.’

Tuchtrecht

Eind dit jaar kunnen organisaties nieuwe vrijwilligers checken op een landelijke registratielijst, door zich aan te sluiten bij het landelijk tuchtrecht. Wanneer een vrijwilliger over de schreef gaat, kan hij door het tuchtcollege een sanctie opgelegd krijgen. Deze wordt geregistreerd op de landelijke lijst. Daru: ‘Dit is een vooruitgang, want ook lichtere vergrijpen kunnen op deze manier gemeld worden. Nadeel is wel dat een registratie op een gegeven moment verjaart en de naam van de lijst verdwijnt.’

VOG
Daarnaast is de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) sinds begin dit jaar gratis voor een deel van de vrijwilligers die als begeleider actief zijn bij Scouting Nederland, de sportbonden van NOC*NSF of de aangesloten organisaties bij Steunpunt KinderVakanties. 

De brochure In Veilige Handen voor steunpunten en ondersteuners kwam tot stand op basis van trainingen met steunpunten van 25 gemeenten.