De gemeenteraad in Rotterdam praat donderdag over een nieuw onderzoek waaruit blijkt dat het effect van de twee wijkscholen in Rotterdam negatief uitpakt voor de probleemleerlingen. De wijkscholen zijn Rotterdamse voorzieningen, gericht op jongeren van 16 tot 23 jaar zonder startkwalificatie, baan of opleiding, en met complexe problemen op meerdere leefgebieden. De wijkschool biedt een intensief programma met een gecombineerde aanpak van zorg, onderwijs en werk met als doel deze jongeren naar het reguliere onderwijs of de arbeidsmarkt te begeleiden.
Criminaliteit
Uit het onderzoek blijkt dat deze jongeren juist eerder in de criminaliteit terecht komen dan jongeren die een ander re-integratietraject volgen, terwijl de wijkschool juist is opgericht om deze jongeren van 16 tot en met 23 jaar weer op het juiste spoor te krijgen.
Gezin
‘Een eenheidsaanpak voor probleemjongeren is achterhaald’, zegt De Ruiter. ‘We zijn in Nederland juist bezig met het afbouwen van gesloten instellingen, omdat het veel beter werkt als het gezin waar de jongere uitkomt, erbij wordt betrokken. Dat werkt beter en levert veel meer op. Maar we krijgen die nieuwe aanpak nog niet tussen de oren van beleidsmakers en politici.’
Autisme
De Ruiter zegt dat de problemen van jongeren vaak zo verschillend zijn dat die niet in groepsverband aangepakt kunnen worden. ‘De één is autistisch, de ander kan niet communiceren en de ander blowt weer te veel. Je moet kinderen dan niet als het ware in een gebouw achter een hek wegstoppen.’
Onderwijs
De overheid, zowel landelijk als lokaal, laat zich volgens haar nog steeds niet leiden door wetenschappelijke adviezen. ‘Politici laten zich liever adviseren door de onderbuik. Dan kun je punten scoren.’ Probleemjongeren moeten gewoon in het reguliere onderwijs terechtkomen, vindt de hoogleraar. ‘Ze moeten weer socialiseren en dan moet je in je directe omgeving niet besmet worden met antisociaal gedrag.’
‘Probleemjongeren bij elkaar zetten, is banaal’
Het bij elkaar zetten van probleemjongeren zoals op de twee wijkscholen in Rotterdam is totaal achterhaald. Het werkt niet om ze zo weer op het goede spoor te krijgen. ‘Het is een banale methode die politici graag inzetten om punten te scoren’, zegt hoogleraar Corine de Ruiter forensische psychologie aan de Universiteit Maastricht.
Helemaal mee eens, geen one size fits all benadering, dat geldt voor bijna alle gevallen van grensoverschrijdend gedrag met een hoog risico op herhaling daarvan. Bij lager risico (mits samen met anderen met ook een laag risico) kan een groepsaanpak eventueel niet beter maar wel efficienter zijn. Dus eerst triage, inclusief risicotaxatie, en dan een antwoord passend bij het risiconiveau en bij de specifieke problemen van die jongere. Altijd met het gezin maar ze kunnen niet altijd in het regulier onderwijs terecht. Dat moet in ieder geval wel altijd de eerste inzet zijn. Maar bij hoger risico dus zeker gaan groepsbenadering.
Sander van Arum
De Waag Nederland