Door Alexandra Sweers – Radboud Engbersen is een van de auteurs van het boek ‘Tussen zelfsturing en paternalisme’. Het boek gaat over de vraag hoe hulpverleners de eigen krachten van burgers in achterstandswijken kunnen aanspreken en ontwikkelen. De sociale problematiek in deze wijken is hardnekkig en hulpinstanties spelen de hoofdrol bij de uitvoering van het sociale beleid, stellen de schrijvers. ‘De mensen in deze wijken hebben de hulpverlening nodig, maar dat wil niet zeggen dat ze helemaal niets zelf kunnen’, zegt Engbersen.

Flauwekul
‘Het gaat om het juiste samenspel tussen burger en instelling. De cases in het boek over empowerment laten zien dat deze manier van werken succesvol kan zijn.’ Mensen in achterstandswijken zijn tot veel in staat, maar het is wel onzin om te denken dat ze helemaal zelf uit het dal kunnen komen, stelt Engbersen. ‘Het is juist aan de professional om de kracht in die mensen te zien, hulp te verlenen waar nodig en op het juiste moment weer van het toneel te verdwijnen.’

Symptomen
In het boek wordt onder meer de casus beschreven van Rob, een man met schizofrenie. In plaats van achteraf bij de hulpverlening aan te kloppen, hebben Rob en zijn familie de symptomen leren kennen die een mogelijke voorbode zijn van een psychose. De hulpverlener heeft met Rob en zijn partner afgesproken dat wanneer die symptomen zich voordoen, hij contact opneemt met de hulpverlener. Dit voorkomt in zijn geval een langdurige opname. ‘Een ander voorbeeld is het buurtbudget voor initiatieven in de wijk. Als je alles aan de buurtbewoners overlaat, dan wordt er al gauw gekozen voor een buurtbarbecue. Laat je experts helpen die een goed oog hebben voor de wensen van de buurtbewoners, dan kom je vaak veel meer uitdagende initiatieven tegen’, aldus Engbersen.

Loslaten
Professionals zouden de juiste combinatie van hulpbronnen moeten aanreiken. Daarbij dienen ze zich niet alleen te focussen op arbeid en onderwijs, maar ook op veiligheid en andere voorzieningen, vindt Engbersen. ‘Bejaarden krijg je niet meer aan het werk. Zorg je dat de buurt veiliger wordt, dan voelen zij zich sterker om naar buiten te gaan. Een goede bibliotheek zorgt ervoor dat jongeren die thuis hun huiswerk niet goed kunnen maken ergens terecht kunnen. Dat zijn ook vormen van empowerment.’

Hiervoor is een nieuw type professional nodig, zegt Engbersen. ‘Een professional die goed kan bepalen waar hij hulp moet verlenen en op welk moment hij moet loslaten. Het vinden van de juiste balans is heel moeilijk, maar empowerment bestaat bij de gratie van de professional die zegt: Ik help jou zelfstandig te worden.’

‘Tussen zelfsturing en paternalisme’ door Radboud Engbersen, Ard Sprinkhuizen, Matthijs Uyterlinde en Vasco Lub. De uitgave kost 12,50. ISBN: 978 908 869 0303