Wie als homoseksueel in een verzorgingshuis woont, kan te maken krijgen met afkeuring en uitsluiting. Sommige ouderen die openlijk homoseksueel geleefd hebben, kunnen besluiten om dan maar weer de kast in te gaan. ‘Homoseksuele ouderen ontwikkelen strategieën om er in het verzorgingshuis het beste van te maken’, zegt Josee Rothuizen, senior adviseur bij kenniscentrum MOVISIE. ‘Aan de oppervlakte lijkt dus alles in orde. Maar over de echte wensen van deze ouderen en over hun gevoelens van eenzaamheid wordt gezwegen. Het is belangrijk om dat te doorbreken.’

Homovriendelijke wereld
De afgelopen vijf jaar is er het nodige gebeurd. Het Consortium Roze 50+ Nederland is in het leven geroepen, een samenwerkingsverband van COC, MOVISIE, Schorer en ouderenbond Anbo. Het doel van het consortium is: een homovriendelijke wereld waarin je, juist ook als je oud wordt, zo kunt leven als je wilt. Van de vier organisaties zijn COC en Anbo vooral belangenbehartigers van de ouderen. MOVISIE en Schorer kijken met name naar de zorgprofessionals. Hoe moeten de professionals inspelen op de behoeftes van ouderen?

Trainingen
Er bestaan trainingen voor zorgprofessionals over hoe beter om te gaan met homoseksuele ouderen, zij het op beperkte schaal. Bij Humanitas Rotterdam is bijvoorbeeld een ‘coördinator roze diversiteit’ aangesteld. Zij zorgt ervoor dat vaste krachten en stagiaires informatie krijgen over homoseksualiteit, en speciaal over de positie van oudere homo’s en lesbo’s. Tijdens zo’n training krijgen zorgprofessionals te horen dat ze tactisch moeten zijn: niet direct vragen naar kleinkinderen, er niet automatisch van uitgaan dat een man wel met een vrouw getrouwd was en omgekeerd; vragen naar een ‘partner’ is neutraler en daarom verstandiger.

Partner
Bij zorgprofessionals is de vraag naar dit soort trainingen nog minimaal, moet Rothuizen vaststelen. ‘Over het algemeen wordt in reguliere zorgorganisaties gedacht: als er bij ons in het verzorgingshuis een oudere homo of lesbo komt wonen, gaan wij daar uitstekend mee om. Als je dan vraagt hoe je erachter komt dat iemand homoseksueel is, dan is het antwoord: dat zie ik, dat merk ik. Maar je merkt het zo ontzettend vaak niet. Het komt veel voor dat ouderen verhullend zijn over hun homoseksualiteit, ze praten bijvoorbeeld over een goede kennis die in werkelijkheid hun partner is of was.’

Buddy

Sinds kort zijn er de buddy’s voor homoseksuele ouderen. Zij proberen ouderen uit hun sociale isolement te halen en om eens te kijken waar ze behoefte aan hebben. De homo-oudere en de buddy zijn vrij om te doen wat ze willen: praten, koffiedrinken, naar een concert of een tentoonstelling gaan. Het homo-element is daarbij eerder een vanzelfsprekendheid dan iets dat expliciet aan de orde moet worden gesteld. Rothuizen: ‘Naast de buddyzorg wordt er gewerkt aan empowerment van roze ouderen en dat lukt ook wel: veel homoseksuele ouderen zijn actief en weten precies wat ze willen. Er zijn inmiddels veertig roze ambassadeurs, die de regionale belangenbehartiging verzorgen. Ze praten met gemeentes en het management van zorginstellingen. Ook organiseren ze van alles, bijvoorbeeld voorlichting of filmvertoningen.’

Optimistisch
Van de 2400 verzorgingshuizen in Nederland hebben er enkele tientallen een Roze Loper ontvangen. Een keurmerk voor een homo-vriendelijke sfeer. Dat zijn er weinig, maar het begin is er, vindt de adviseur. ‘Voor de toekomst ben ik optimistisch. Homo’s en lesbo’s die nu jong zijn, zullen later in het verzorgingshuis niet zo makkelijk hun mond houden. Ze zullen hun eigen levenssfeer willen behouden. En aan de aanbodkant zal er ook veel verbeteren. Verzorgenden zullen veel meer dan nu rekening gaan houden met diversiteit.’

Informatie over de Roze Loper en homoseksuele ouderen in zorginstellingen is te vinden op: www.rozezorg.nl.

Kijk hier voor meer informatie over workshops, trainingen of informatiebijeenkomsten over seksuele diversiteit.