Door Martin Zuithof – Woningcorporatie Woonwaard, instellingen, gemeente en bewoners werken in Heerhugowaard aan een sociale wijkvisie voor de Rivierenwijk. Dit is een aandachtswijk met zo’n 3500 inwoners, met veel goedkope sociale huurwoningen en specifieke doelgroepen zoals mensen met een ggz-achtergrond. De wijk kent uiteenlopende problemen als vervuiling, sociale overlast, verkeersgedrag en drugsproblemen. Gemeente en instellingen besloten al drie jaar geleden de fysieke verbetering van de wijk aan te pakken. Straatwerk werd hersteld, groen opgeknapt en veel schuttingen vernieuwd.
Vervolgens wilde de woningcorporatie ook de sociale problemen in de wijk aanpakken, vertelt Cornel de Koster, consulent participatie van Woonwaard en daarvoor opbouwwerker in dezelfde Rivierenwijk. ‘Heel veel problemen zijn terug te brengen tot mentaliteit en gedrag van bewoners. Alle partners wilden daarom nu de stap maken van het fysieke naar het sociale beheer.’

Huisbezoek
Provinciaal ondersteuningsinstituut

Primo Noord-Holland

leverde het model voor een zogeheten ‘sociale wijkvisie’. De ontwikkeling van deze visie ging in oktober van start met een bewonersavond, waarvoor de wijkbewoners via huisbezoeken waren uitgenodigd. Op de avond kwamen ongeveer veertig mensen af, van wie de helft in werkgroepen aan de slag ging. Thema’s die de werkgroepen uitwerkten waren: ‘jongerenvoorzieningen en -overlast’, ‘sociale veiligheid en overlast’ en ‘groen, grijs en mentaliteit van bewoners’. De groepen droegen de thema’s aan waarop de woningstichting, politie, gemeente en welzijnswerk dit voorjaar moeten reageren.

Jongerenvoorzieningen
Op het gebied van jongerenvoorzieningen en overlast vragen bewoners om een huiskamerproject, hangplekken en speelvoorzieningen voor zes jaar en ouder, vertelt De Koster. ‘Er is wel een buurthuis, maar dat wordt gerund door vrijwilligers en is geen onderdeel van de Stichting Welzijn. De stichting heeft een tekort aan capaciteit in het jongerenwerk om dit soort wensen snel te kunnen honoreren. Ik probeer vanuit mijn oude netwerk te kijken hoe we dit proces een stap verder kunnen krijgen. Als corporatie hebben wij er natuurlijk belang bij dat ook dit soort zaken ook goed geregeld zijn.’Op het terrein van ‘sociale veiligheid en overlast’ klagen bewoners over jongerenoverlast en hard rijden. Ook is er een winkelcentrum waar mensen zich onveilig voelen, vanwege drugsgebruik, agressie en onaangepast gedrag. ‘Volgens de politie speelt dit probleem veel minder dan vijf jaar geleden, maar bewoners blijven het onveilig vinden.’ Burenoverlast is moeilijker bespreekbaar, constateert De Koster, terwijl in de politiestatistieken en de caseload van de woonconsulente van de corporatie juist dat probleem eruit springt.

Overlast
‘Voor ons is het ook van belang om uit te zoeken wat de problemen rond de huisvesting zijn van specifieke doelgroepen als mensen met psychiatrische achtergrond. We hebben nog niet zo’n goed idee hoe we die groepen het beste kunnen begeleiden. Het dwingt ons als corporatie ertoe te onderzoeken of dat soort beleid voor het verhuren van wooneenheden aan specifieke groepen in een zwakke wijk zo maar kunt doen op grote schaal. Deze doelgroepen leveren overlast op, onbegrip, wat doen we daar mee?’Wat betreft ‘groen, grijs en mentaliteit’ is er bij bewoners een roep om meer ‘sociale cohesie’, vertelt de participatiemedewerker. ‘Bewoners vinden dat ze gedragsregels moeten afspreken en dat er bewonersparticipatie geregeld moet worden. Maar in de praktijk is niemand bereid zijn nek uit te steken. De houding is dan: niet zijzelf maar de anderen moeten actiever worden.’

Trekker
Op basis van de ‘bouwstenen van de sociale wijkvisie’ die de afgelopen maanden zijn ontwikkeld, gaat de gemeente Heerhugowaard de komende maanden een wijkontwikkelingsplan voor de Rivierenwijk maken met een uitvoeringsprogramma voor twee jaar. Een knelpunt is volgens De Koster dat er nog gewerkt moet worden aan de vertrouwensrelatie tussen de partijen, met name rond het beleid van de gemeentelijke afdeling Welzijn. ‘Bij hen is de reactie afwachtend: wie is die corporatie nou dat ze die zaken zo voor het voetlicht brengt?’Dat is in de ogen van de consulent participatie nou net het innovatieve van het project: de corporatie is voor de sociale wijkvisie in de Rivierenwijk de trekker. ‘Als maatschappelijke ondernemer hebben we er belang bij dat zo’n wijk goed in elkaar zit. Het project moet doorgaan, want we hebben nu al zo veel geïnvesteerd in deze wijk. Bewoners zijn er positiever gestemd dan in andere wijken. Als dit niet doorgaat, haal je letterlijk de wind uit de zeilen. Dan gaat het langzaam weer naar beneden.’