Vrijheid gaat samen met verantwoordelijkheid. Dat zijn de twee cruciale begrippen in het omdenken, zegt Gunster. Omdenken is denken in termen van kansen en niet van problemen. Het is een manier van denken waarbij je kijkt naar de werkelijkheid zoals die is, en wat je daar mee zou kunnen. ‘Je kan accepteren dat de invulling van je werk anders is geworden. Dan ga je ervan uit dat de overheid met de beste bedoelingen bepaalde wet- en regelgeving heeft ingevoerd. Ik zou zeggen: kijk er met een minzame glimlach naar.’
Boos
Als je grote moeite hebt met de veranderingen in je werk, kun je ook besluiten weg te gaan. Of je kunt het systeem gaan bevechten. Maar richt dan een actiecomité op en ga bijvoorbeeld de politiek in, vindt Gunster. ‘Van elke andere beslissing: mokken, boos zijn, je verzetten maar toch blijven werken, word je ongelukkig.’
Berthold Gunster is de grondlegger van het Omdenken en is door Movisie gevraagd om sociaal werkers te helpen bij het omdenken in hun werk. Hij spreekt op de Dag van het Sociaal Werk op 8 december in De Reehorst in Ede. Kijk hier voor het programma en inschrijven >>
Verlammen
Denken dat een bepaalde methodiek de oplossing brengt, is volgens Gunster oud leren. En dat werkt volgens hem niet zo. ‘Leren gaat met vallen en opstaan: je gaat wat uitproberen in de praktijk en leert weer wat bij.’ Door te vergaderen over de juiste methodiek, verlam je jezelf, vindt hij. ‘Ik raad sociaal werkers aan gewoon te gaan doen, zonder dat je weet wat je moet doen, hoe je het moet doen en misschien zelfs waarvoor je het moet doen.
Accepteren
Een euvel van veel mensen die in zorg en welzijn werken is dat ze te veel op hun schouders nemen. ‘Als je jezelf tot taak stelt om alle problemen op te lossen, ga je het niet redden. Je hebt te accepteren dat je sommige dingen niet kunt veranderen. Als het regent, kun je wel willen dat de zon schijnt. Maar met willen gaat het niet lukken. Accepteer dat het regent. Vervolgens kun je kijken waar je wel invloed kunt uitoefenen: je bent misschien een goede mediator en kunt de dialoog op gang brengen tussen partijen.’
Grenzen
Sociale professionals gaan soms over hun eigen grenzen. Hoe voorkom je dat? ‘Ik draai het liever om. Ben je eigenlijk niet gewoon een heel vrijgevig mens? Natuurlijk moet je af en toe je grenzen bewaken, maar in wezen ben je gewoon een mens dat het goede wil doen. Ik vind het juist raar als je niet over je grenzen heen wilt gaan. Dat betekent dan misschien dat je je verlangen om iets voor een ander te betekenen onderdrukt. Of dat je dat verlangen helemaal niet hebt.’
Vastdenken
Gunster vindt ‘Het is waanzin om altijd hetzelfde te blijven doen, en toch een andere uitkomst te verwachten’ een mooie uitspraak. ‘Professionals in zorg en welzijn doen ontzettend hun best om anderen te helpen en ze denken dat het beter wordt als ze nog harder hun best doen, merkt Gunster. ‘Als je in zo’n patroon zit, is mijn advies: Stop ermee. Stop met het vastdenken. Je schiet er niets mee op en wordt er alleen maar moe van! Accepteer dat je het even niet weet. Je zult zien dat dit als een enorme bevrijding voelt. Laat de leegte bestaan. Als je goed oplet, nadenkt en geduld hebt, komen er vanzelf nieuwe mogelijkheden.’
Bekijk hier een filmpje waarin Berthold Gunster antwoord geeft op de vraag: hoe kan ik een chronische ziekte omdenken?
Ik denkt dat de plaatselijke overheid veel steken laat vallen
2/2
Antwoord: dat kan niet, dat past niet bij je. Dan ga je dingen doen die tegen je drijfveer ingaan.
Vanuit ieders unieke positie kunnen we wel delen over de beleving van irritante klanten/collega’s/situaties. Duidelijk werd dat dit unieke ervaringen zijn.
De diversiteit in de zorg lijkt wel verdwenen. En dan niet de man/vrouw-balans, maar steeds meer sociaal, gedreven moeten zijn. En zelfs daarin worden de grenzen opgerekt.
Als dat je niet past, raak je burnout, omdenken of niet. Je ontmoet elkaar in stress: jij, je manager, je collega én je klant.
En dat heeft effect op de communicatie want je ervaart elkaars donkere kant (de valkuil). Het is een negatieve ervaring en draagt bij aan een overall verzwaring .
Erkenning voor de zorg die je biedt, het je gesteund voelen en inderdaad je gehoord voelen als je vindt als er wat scheef gaat verder dan omdenken.
Hoe moe zijn zorgverleners over weer opnieuw het onderste uit de kan halen?
Je enthousiast moeten voelen over, of uitdaging moeten zien in reorganisatie/bezuiniging?
Alsof je niet gedwongen wordt te werken op een manier die je niet kent of wilt. Of je baan verliest?
Erkenning voor, en met liefde en aardigheid je eigen kwaliteiten valideren geeft zuurstof.
En inzien hoe deze NU al actief zijn, want je hebt ze hard nodig om een situatie die je niet zelf hebt gekozen te overleven.
Op de CNV-dag werd duidelijk dat daar een verzadiging is. Men mocht het Enneagram ervaren.
Wat gebeurt er als je beweegt van het ene type naar het andere?
Je moet toch ook kunnen zeggen als er wat scheef gaat?