Door Iris Leene – De discussie zou minder moeten gaan over stelsels en cijfers, maar veel meer over kwaliteit en professionaliteit. Door de schaarste aan personeel, een weinig stabiel personeelsbestand en de druk op het wegwerken van wachtlijsten, dreigt de kwaliteit van de hulpverlening in het gedrang te komen. Het ontbreekt aan een helder inzicht in de vakbekwaamheid van jeugdzorgwerkers en een onafhankelijk toetsingskader. Dat is ontoelaatbaar voor kinderen, jongeren en opvoeders die afhankelijk zijn van en moeten kunnen vertrouwen op de kwaliteit van de hulpverleners.
 
Opheffen indicatiestelling onverantwoord
De huidige invulling van het recht op jeugdzorg is door de bureaucratische vertaling een obstakel voor het direct oplossen van problemen van kinderen en gezinnen. Objectieve indicatiestelling is een illusie. De indicatiestelling duurt te lang. Ook worden de hulpverleningskwaliteiten van veel indicatiestellers niet benut. Het opheffen van integrale indicatiestelling is echter geen oplossing. Het is zelfs onverantwoord zolang er geen sprake is van wettelijk verplichte registratie van hulpverleners in de jeugdzorg, een gedragen beroepscode en tuchtrecht. Het is belangrijk dat dit wordt geregeld voordat de indicatiestelling ter discussie wordt gesteld.
 
Investeer in professionals
Stelselwijzigingen bieden geen garantie voor de oplossing van de problemen in de jeugdzorg. Ze betekenen wel dat energie van hulpverleners opgaat aan de interne organisatie en de bevrediging van de eisen van financiers. En dat in plaats van aan de kinderen en gezinnen die hen nodig hebben. Gemeenten, provincies en zorgverzekeraars zouden de hulpverlening aan en begeleiding van opvoeders, jongeren en kinderen optimaal moeten ondersteunen door constructief samen te werken. Het weg-organiseren van de noodzaak van samenwerking is geen oplossing. Belangrijker dan het investeren in stelselwijzigingen, zijn investeringen in het menselijk kapitaal dat in de sector aanwezig is.
 
Actieplan
In het kader van het Actieplan Professionalisering in de Jeugdzorg zijn al veel stappen gezet. Zo is het beeld van benodigde kennis en kunde inmiddels heel scherp. Ook werken de hbo-opleidingen aan een uitstroomprofiel. Bovendien werkt de NVMW samen met andere beroepsverenigingen aan een gemeenschappelijke gedragscode voor jeugdhulpverleners, als aanvulling op de al bestaande beroepscodes. Het is aan de professionals om zich stevig te organiseren en hun verantwoordelijkheid te nemen.

Witboek
Omdat een evenwichtiger beeld van de jeugdzorg kan bijdragen aan goede jeugdzorg, is het belangrijk ook positieve geluiden te laten horen. Een groot probleem is de grote uitstroom van personeel. Een negatief imago van de sector draagt daaraan bij. Een evenwichtiger beeld kan leiden tot een grotere aantrekkingskracht van de sector en een stabieler personeelsbestand. Een tweede belangrijk probleem is het gebrek aan vertrouwen in de jeugdzorg bij mensen die hulp nodig hebben bij de opvoeding. Jeugdbeschermers worden door de onevenwichtige berichtgeving door veel mensen gezien als vijand. Effectieve hulpverlening is voor een belangrijk deel afhankelijk van de inzet, het vertrouwen en de openheid van de cliënten. Een beeld waarin zichtbaar wordt dat jeugdhulpverlening van grote betekenis kan zijn zal het vertrouwen vergroten.

Om tegenwicht te geven aan de forse kritiek op de jeugdzorg vanuit de politiek, heeft de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW) in 2009 een oproep gedaan aan hulpverleners om positieve verhalen over de jeugdzorg op te sturen. Een aantal reacties is gebundeld in een witboek. Het gaat om prachtige verhalen, die een beeld laten zien van successen, grote beroepstrots en werkplezier. Het boek, dat in een oplage van 31.000 verschijnt, wordt in de Week van de Jeugdzorg aangeboden aan alle hulpverleners in de jeugdzorg. Het is een uitnodiging aan hen en aan cliënten om met positieve verhalen naar buiten te komen.
 
Iris Leene, directeur Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW)

Link: Actieplan jeugdzorg

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.

Bron: Foto: ANP/Robin Utrecht