Johan Legemaate, hoogleraar gezondheidsrecht

Erasmus universiteit Rotterdam: ‘Dit is een voorbeeld van een duivels

dilemma. Aan de ene kant zit je met de vraag of je de behandeling kunt

continueren van iemand die ongehoord veel last veroorzaakt. Maar daar staat

tegenover dat de beëindiging van de behandeling het leven van die patiënt

ernstig in gevaar brengt. De keuze is in beide gevallen heel lastig. Maar

gelukkig kon de rechter op eerdere jurisprudentie terugvallen, waarin bepaald

was dat de beëindiging van de behandeling alleen gerechtvaardigd is als er een

alternatief geboden wordt. Het tweede kort geding was wat dat aangaat

opmerkelijker. Daarin werd het Haagse ziekenhuis Leyenburg als vervanging

aangewezen. Ondanks dat het ziekenhuis niet wilde. Maar daarvan zei de rechter

dat ze het eerst maar met de patiënt moesten uitproberen. Oftewel, een

ziekenhuis mag niet zomaar nee aan een patiënt verkopen. Zeker niet als het een

soort monopoliepositie in een regio heeft.’

Paul Fijn, woordvoerder Cliëntenbond in de geestelijke

gezondheidszorg: ‘Ik vind dit een slechte ontwikkeling. Sterker nog, ik

vind het een schandaal. Die man had vanuit de gehandicaptenzorg begeleiding

moeten krijgen, zodat het ziekenhuis beter met hem had kunnen omgaan. Want hij

heeft net als ieder andere Nederlander recht op een goede behandeling. Als ik

zijn advocaat was zou ik zeker hoger beroep aantekenen, tot de Hoge Raad aan

toe. Het gaat immers om een principiële kwestie: mogen we mensen die lastig

zijn, omdat hun handicap of ziekte dat met zich meebrengt, zomaar aan de kant

zetten en hen weigeren te behandelen? Wat mij betreft wordt de zorgplicht van

dit soort instellingen en instanties in de Grondwet vastgelegd. We moeten echt

zien te voorkomen dat de zwakken in de samenleving – en zijn we dat allemaal

niet op z’n tijd? – zo makkelijk aan de kant gezet kunnen worden.’

Ciel Meewis, directiesecretaris NVZ: ‘Als Nederlandse

Vereniging van Ziekenhuizen vinden wij dat ziekenhuizen zich hoffelijk dienen op

te stellen ten opzichte van patiënten. Kort geleden hebben we nog een boekje

uitgebracht over de rechten van patiënten. Maar tegenover rechten staan ook

plichten. En een van de plichten van een patiënt is om zich behoorlijk te

gedragen jegens de medewerkers en zijn medepatiënten. Nou is het altijd moeilijk

om precies aan te geven wanneer iemand zijn boekje te buiten gaat. Maar fysiek

geweld ten opzichte van het personeel en andere patiënten kunnen we niet

tolereren. Dan overschrijdt een patiënt duidelijk een grens. En dat kan in het

uiterste geval betekenen dat een ziekenhuis, al dan niet na tussenkomst van de

rechter, een behandeling beëindigt.’

Anita Direcks, woordvoerder NP/CF: ‘Ik ga er vanuit dat

dit toch een incident was, een extreem geval. Want het mag niet zo zijn dat een

patiënt die lastig is of als zodanig gezien wordt, zonder meer geen hulp meer

krijgt. In zo’n geval moet een ziekenhuis gewoon wat meer begeleiding inzetten.

Of hulpverleners moeten zo’n patiënt dan aan een collega overdragen die wellicht

wel met hem of haar om kan gaan. Aan de andere kant kun je van een ziekenhuis

ook niet alles vragen. Als een patiënt helemaal niet wil meewerken, dan kan ik

me goed voorstellen dat er een punt komt dat een ziekenhuis zegt: dit is voor

ons de grens. Je kunt zo’n man toch niet aan het dialyseapparaat vastbinden.

Maar de instelling heeft dan wel de plicht, en dat staat ook met zoveel woorden

in de wet, om te zorgen dat een collega-instelling de behandeling overneemt. In

dit concrete geval is dat ook gebeurd.’

Goof van Gemert, plaatsvervangend directeur GGZ Nederland:

‘Binnen de ggz komt het redelijk vaak voor dat een behandeling tegen de zin van

een patiënt beëindigd wordt. Niet voor niets was dat een van de

gespreksonderwerpen bij het laatste overleg dat we gehad hebben met familie- en

cliëntenorganisaties. Dus zo uniek was dat kort geding niet. Wel overigens op

het punt dat het om een levensbedreigende zaak ging. In de wet is ook met zoveel

woorden geregeld dat ggz-instellingen de behandeling mogen staken. Namelijk als

de patiënt niet meer voor behandeling geïndiceerd is of als hij keer op keer de

behandeling weigert. Maar een instelling heeft dan wel de plicht om te zorgen

dat hij ergens onderdak heeft, dat hij financieel uit de voeten kan en dat er op

een of andere manier nazorg geregeld is. Als dat allemaal in kruiken en kruiken

is, dan kan er tot onvrijwillig ontslag worden overgegaan.’/Marty PN van

Kerkhof