Ruud van Beest, geneesheer-directeur

Parnassia: ‘Het incident heeft een heel lange juridische nasleep gehad.

Onder andere omdat het een verzekeringskwestie was. Of we er lering uit

getrokken hebben? Ons beleid inzake het omgaan met agressie heeft er niet een

extra zwiep door gekregen. We zijn er feitelijk al een tijdje mee in de weer.

Momenteel hebben we acht eigen trainers in dienst die cursussen geven over het

hanteren van agressie. Het afgelopen jaar hebben ze 300 medewerkers getraind.

Tijdens die cursussen gaat het zowel om het aanleren van vaardigheden als om het

gesprek daarover met elkaar aan te gaan. Daarnaast zorgen we natuurlijk voor een

goede opvang als een medewerker iets dergelijks overkomt. En kennen onze grote

locaties een 24 uurs beveiliging, zodat hulp snel voorhanden is. Tijdens de

verpleegkundige opleiding wordt weinig aan training gedaan. Ons idee om die

cursussen te geven is dat wij het belangrijk vinden dat we met z’n allen

dezelfde ideeën over de aanpak van agressie ontwikkelen.

Bas Vogel, woordvoerder Landelijk Centrum Verpleging en

Verzorging: ‘In zekere zin hoort het omgaan met agressie tot het

beroepsrisico van een verpleegkundige. Wat de opleidingen hieraan doen, weet ik

eigenlijk niet. Ik hoor wel goede verhalen over de ROC Utrecht. Tegelijkertijd

blijft het evengoed de taak van een werkgever om ervoor te zorgen dat

verpleegkundigen hun werk veilig kunnen doen. En daar moeten ze de voorwaarden

voor scheppen. De rechter heeft dat ook zo gezien en op die grond terecht een

schadevergoeding vastgesteld. Zelf hoor ik weinig meldingen van dit soort

incidenten. Maar ik dacht dat NU ’91 daar nog niet zolang geleden uitgebreid

onderzoek naar gedaan heeft.’

Brigitte de Rooij, jurist NU ’91: ‘Dat onderzoek heeft al

wat langer geleden plaatsgevonden. En die cijfers zijn ondertussen verouderd.

Hoe vaak dergelijke incidenten nu voorkomen, weet ik niet. Bij de zaak van die

verpleegkundige zijn we als vakbond van het begin af aan betrokken geweest, en

we zijn ook heel tevreden met het vonnis. Het is voor de beroepsgroep een mooie

en heldere uitspraak. Nu is voor het eerst duidelijk geformuleerd dat werkgevers

verplicht zijn om een veilige werkomgeving voor hun medewerkers te creëren. Dat

houdt onder meer in dat er voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig is en dat

het alarmsysteem goed functioneert. Pas als dat allemaal op orde is, en dat was

bij dit incident niet het geval, kunnen we het over het beroepsrisico van

verpleegkundigen hebben.’

Guus Gadellaa, productgroep coördinator ROC Utrecht: ‘Wij

besteden veel aandacht aan de omgang met agressie in ons lesprogramma. In totaal

is dat toch wel een uur of achttien, waarvan vier uur exclusief aan

zelfverdedigingoefeningen. De reden daarvoor is dat er ook in de zorg steeds

meer agressie voorkomt. We beginnen met een weerbaarheidtraining. Daarin draait

het er vooral om dat de leerlingen leren hoe ze kunnen voorkomen in zo’n

situatie terecht te komen. En ook dat ze niet schrikken als het onverhoopt toch

gebeurt. Later in de opleiding gaan we ook in op vragen als hoe ze met zoiets

als automutilatie of separeren kunnen omgaan. De opzet is dat ze op school wat

vaardigheden leren en handvatten aangereikt krijgen waarmee ze in de praktijk

verder kunnen. We doen dat veelal door hen situaties uit de praktijk te laten

naspelen.’

Leo Regeer, directeur Leo Management: ‘In de opleidingen

wordt vooral aandacht besteed aan de theorie. Goede uitzonderingen daargelaten,

is het weinig praktijkgericht. Dat zijn onze cursussen wel. Geweldloosheid staat

in onze methodiek voorop. Laatst las ik over de Hogeschool Utrecht dat ze daar

gevechtstraining geven. Nou, denk ik dan: waar we in de zorg het minste behoefte

aan hebben is aan Rambo’s. Wat wij onze cursisten leren is dat ze in een

agressieve situatie zo lang mogelijk alternatieven moeten aanbieden. En ruimte

moeten geven aan communicatie. Als een conflict echt dreigend wordt, moeten ze

deëscaleren in plaats van olie op het vuur gooien. Want ze zullen in de praktijk

nog met die cliënt verder moeten.’

Ellen Leistra, beleidsadviseur HBO-raad: ‘Een van de

deelkwalificaties in de hbo-v opleidingen is het verplegen van zorgvragers met

een psychiatrische ziekte. Daarin zal zeker aandacht besteed worden aan

agressie. Hoe zo’n eindterm precies ingevuld wordt, bepaalt elke hogeschool voor

zich. Maar het adequaat kunnen handelen in een veelheid aan situaties is

natuurlijk wel een bestanddeel van een goede beroepshouding.’/Marty P.N. van

Kerkhof