Door Carolien Stam – De onderzoekers concluderen dat rechters algemeen weinig weten over de praktijk van de tenuitvoerlegging van straffen. In het bijzonder zijn rechters niet op de hoogte van de effectiviteit van gedragsbeïnvloedende straffen en maatregelen. Minister van Justitie Hirsch Ballin vindt dat rechters moeten beschikken over basiskennis van de uitvoering en effectiviteit van sancties. Volgens hem mag van een rechter verwacht worden dat hij een advies van de reclassering of van een gedragsdeskundige op haar merites weet te waarderen. En dat hij daarover zonodig kritische vragen kan stellen.
Maatwerk
Het onderzoek is uitgevoerd door het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen van de Universiteit van Utrecht. Voor hun rapport observeerden de onderzoekers zittingen bij drie rechtbanken. Zij interviewden rechters naar aanleiding van hun observaties. Centrale vraag was in hoeverre de strafrechter in staat is maatwerk te leveren op basis van kennis over de praktijk van de tenuitvoerlegging van sancties en de effectiviteit ervan.
Advies
Het onderzoek gaat ook in op de vraag hoe rechters bij de behandeling van strafzaken omgaan met het advies van de reclassering of een gedragsdeskundige. Zo’n advies bevat een uiteenzetting van de mogelijkheden tot gedragsbeïnvloeding bij de verdachte. Bovendien adviseert de reclassering dan ook over de op te leggen straf of maatregel waarmee die gedragsbeïnvloeding kan worden geëffectueerd. Zelf vragen rechters bijna nooit een advies aan, dat doet het openbaar ministerie meestal.
Deskundig
Als een advies wordt uitgebracht, wordt de inhoud daarvan in de meeste gevallen zonder meer gevolgd. ‘Terecht’, zeggen rechters, ‘want andere instanties zijn meer deskundig op het terrein van de effectiviteit van sancties’. Deze opstelling staat echter haaks op de vrijheid van rechters straffen op te leggen. Bovendien is het vreemd dat rechters weinig weten over de effectiviteit van de straffen die zij opleggen in een tijd dat terugdringen van recidive steeds belangrijker wordt gevonden en de wetenschappelijke kennis daarover is toegenomen.
Persoonsgericht
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie. Het ministerie hecht belang aan een persoonsgerichte aanpak ’tijdens’ het strafrechtelijk traject. Zowel de sanctieoplegging als de tenuitvoerlegging is bepalend, aldus het ministerie, voor de mate van succes bij terugkeer in de samenleving en het terugdringen van recidive.
De Raad voor de Rechtspraak deelt de conclusies van de onderzoekers en zal daarom het scholingsprogramma voor de rechtspraak op dit terrein uitbreiden.
Link: WODC, De tenuitvoerlegging van sancties: maatwerk voor de rechter?
Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.
Bron: Foto: ANP Phil Nijhuis
