Gemeenten hebben zich de afgelopen jaren wel ingespannen om de opvang van dak- en thuislozen te verbeteren. Maar ze lopen nog ver achter hun wettelijke verplichting aan om passende begeleiding te geven. Dat is de conclusie van de vier Rekenkamers van de G4-gemeenten. ‘Te vaak staat niet de cliënt, maar het systeem met allerlei regels en criteria centraal’, aldus de rekenkamers.
Onvoldoende passende opvang
Er is sprake van ‘knelpunten in de keten in termen van instroom, doorstroom en uitstroom’, volgens de rekenkamers van Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Dat houdt zoveel in als dat onvoldoende passende opvang leidt tot verergering van de problemen. Er is een tekort aan opvangbedden en aan betaalbare woonruimte waar daklozen mensen een leven kunnen beginnen. De organisatie van de opvang en van de begeleiding is ook niet goed genoeg, aldus de rekenkamers: ‘Onvoldoende aandacht voor leren, verbeteren en innoveren’.
‘We hadden hier de perfecte samenleving.’ Op tal van campings en recreatieparken in Nederland wonen mensen die nergens anders terecht kunnen. Zoals op Camping Wildzicht in Leersum. ‘De rechter stelde dat zelfredzaamheid niet van deze mensen kan worden verwacht.’ Lees dit PREMIUM-artikel in het magazine Zorg+Welzijn>>
Achteruitgang van dak- en thuislozen
Kortom, er moet nog veel gebeuren. Gemeenten moeten zich, volgens de rekenkamers, richten op ‘de ondersteuning van verschillende levensgebieden die aansluit bij de behoefte van de dakloze. De huidige opvang leidt vanwege het wachten op passende ondersteuning vaak tot achteruitgang van cliënten.’ Prioriteit van de gemeenten ligt volgens de onderzoekers bij passende ondersteuning, een dak boven het hoofd en weer meedoen in de maatschappij. ‘Een deel van de populatie daklozen zal daarbij blijvende ondersteuning nodig hebben.’
Voorbeeldprojecten
Het is niet alleen kommer en kwel. De rekenkamers geven in een brief aan de gemeenteraden ook voorbeelden van verbeteringen. Zo is er in Den Haag een aantal projecten gestart waar al positieve resultaten mee zijn geboekt. Bijvoorbeeld in de opvang van dakloze gezinnen, of het Housing Firtst-project, gericht op daklozen met meervoudige en complexe problemen. Het doel is hen zo snel mogelijk te helpen aan een zelfstandige woonruimte en zorg daaromheen te organiseren.
Stadsteam Utrecht
In Utrecht is eind 2016 het Stadsteam Herstel opgericht, een gezamenlijk initiatief van zorgaanbieders en de gemeente. Het stadsteam zorgt voor toeleiding naar hulp, heeft overzicht over wie zich meldt voor opvang en vormt de spil in de begeleiding. Het Stadsteam legt op diverse plekken in de stad actief contact met daklozen en werkt met de cliënt op basis van een intake en een plan toe naar instroom in de hulpverlening.
